વિત્યા વરસની ગાથા-

હું અને કોરોના, સ્મરણોની જંજાળ– રેખા પટેલ (ડેલાવર, યુએસએ)

૨૦૨૦ એકએક જણાને યાદ રહી જાય એવું કડવી યાદ કે યાતનાઓ ભરેલું આ પનોતું વર્ષ ગયું. હવે ૨૦૨૧નેઆવકારતાં દરેકના મનમાં સોનેરી દિવસો માટે આશા અને ઉત્સાહ છે. ગયું વર્ષ એક બિહામણું સ્વપ્ન સમું આંખોસામેથી જાણે પસાર થઇ ગયું છે.

દુનિયાને ઘૂંટણભેર લાવી મૂકી, વાયરસે અમેરિકા જેવી મહાસત્તાને પણ હલાવી દીધી છે. ટૂંકમાં કુદરતની એકલાકડીએ આધુનિકતાના નામે માનવીએ કરેલી બધીજ ભૂલોને નજર સમક્ષ લાવી દીધી.

શરૂવાતમાં આ રોગ ફેલાયો ત્યારે તેનાથી સાવ અજાણ દરેકને તેમાં માત્ર મોતનો ઓછાયો દેખાતો હતો. જ્યાં બેચારના આકસ્મિક મૃત્યુ થાય તો પણ કેટલાય દિવસ સુધી ચર્ચાઓ રહેતી હતી. એજ જગ્યા એ મૃતકોને દફનાવવાકે બાળવાની જ્ગ્યા મળતી નહોતી. અતિ ભયંકર અજાણ્યા ચેપી વાઇરસે દરેકનું સામાન્ય જીવન બેહાલ બનાવીદીધું હતું.

આ ઘટનાઓથી કોઈ અજાણ નથી કે કોરોના વાઇરસને કારણે લાખો લોકોની જાન ગઈ, એનાથી કઈ વધારે ચેપગ્રસ્ત થયા છે. જાન સાથે માલ એટલેકે દુનિયાભરના ઉદ્યોગ જગતને ભારે નુકશાન ઉઠાવવું પડ્યું છે. લાખોલોકોની નોકરી જોખમમાં મુકાઈ ગઈ સાથે ઈકોનોમી આજ દિવસ સુધી તૂટી રહી છે. આખું વર્ષ નીકળી ગયું, હજુપણ આ રોગને નાથવા માટેની રસી હાલ શોધાઈ છે જેના કારણે ટૂંક સમયમાં બધાને હાશકારો મળે તેવી આશા છે.

આ આખા ગત વર્ષ દરમિયાન એક સ્ત્રી, એક મા, પત્ની અને લેખિકા તરીકે અનુભવેલા મારા અનુભવોને વ્યક્તકરવા જઈ રહી છું ત્યારે સુખ દુઃખ મિશ્રિત લાગણીઓ નજર સામે એક ફિલ્મની રીલની માફક પસાર થઈ રહી છે.

૨૦૨૦ માર્ચ મહિનાના અંતમાં વિશ્વ આખું જાણે લાંબી રજાઓ ઉપર ઉતરી ગયું હોય તેવું લાગ્યું હતું. ટેલીવિઝનઉપર માત્ર એકજ વાત કોવીડ–૧૯. સોશ્યલ મીડિયા અને ટેલીફોન સર્વિસ, પડોશીઓ, મિત્રો સ્વજનોના ખબરઅંતર જાણવા માટેનું સાધન બની ગયા હતા. સોશિયલ ડિસ્ટન્સના નામે માણસ માણસથી અલગ થઇ રહ્યો હતો.

હજારો લોકો અકાળે અવસાન પામી રહ્યા હતા, બહાર ખડકાતા મૃતદેહોના ઢગલા વચ્ચે ઘરમાં અંગત વ્યક્તિઓસાથે એકજ છત નીચે રહેવું એ પણ સુખદ સ્વપ્નથી વધારે કઈ નહોતું. એક મા તરીકે બહાર આટલી બેહાલી વચ્ચેછતાં ઘરમાં અનાયાસે મળી ગયેલું માગ્યા વિનાનું સુખ મને બધુજ દુઃખ ભુલાવી દેવા સક્ષમ હતું. એક સંતોષ હતો કેમારા ઘરમાં અમે સલામત છીએ. એ માટે હું બરાબર સાવચેત હતી.

શરૂવાતમાં લોકો આની ગંભીરતાને સમજ્યા નહોતા. એમાં આખું અમેરિકા કોવીડના ભરડામાં આવી ગયું. ત્યારબાદ ઉપરાઉપરી થતા મોતના સમાચારોને કારણે દરેકના મનમાં ડર બેસી ગયો. રસ્તે જતા માણસને હાથ ઉંચોકરી અભિવાદન કરવામાં પણ લોકો ડરવા લાગ્યા. જાણે કે માણસને માણસની બીક લાગી ગઈ હતી. ચારેબાજુસ્મશાન જેવી શાંતિ પથરાઈ ગઈ હતી. ચહેરા ઉપરના માસ્ક આંખો ઉપર ચશ્માં અને હાથમાં ગ્લવ્ઝ પહેરેલા બધાઅજાણ્યા લાગતા. અંતરનાં ભાવ ના તો વંચાતા ના સ્પર્શતા હતા. એક રીતે દરેક જણ બહારથી રોબર્ટ લાગતો અનેઅંદરથી ભયભીત.

કેટલાક ઘરમાં તો એકજ છત નીચે રહેતા ઘરના સભ્યો એકબીજાની સાથે જમવા પણ બેસતા નહોતા. ગળેમળવાની તો વાતજ ક્યા! મા બાળકને ગળે વળગાળતા ડરતી, વયસ્ક બાળકો માતા પિતાને વાઈરસ લાગી જશેએવી ભીતિ થી દુર રહેતા. હું પોતે પણ મારી બંને દીકરીઓને પુરા ત્રણ મહિના ગળે લગાવી શકી નહોતી. કે એમકહું કે તેઓ મારી નજીક આવતા નહોતા કારણ તેમને બીક હતી કે મને કશું ના થાય.

દરેકના મનમાં એકજ ભય હતો કે પોતાને કે ફેમિલીમાં કોઈને આ વાઈરસ લાગી તો નહિ જાયને! સહેજ ઉદરસ આવેતો દરેકની નજર એ તરફ ખેંચાઈ જાય. વ્યક્તિ પોતે પણ ચિંતિત થઇ જાય. કેન્સરથી પણ ના ડરે એ કોવીડ–૧૯ થીડરવા લાગ્યો હતો.

થોડાજ સમય પહેલાની વાત કહું તો કોઈને છીંક આવે તો ગોડ બ્લેસ યુ કહેનારા હવે બાર ફૂટ દુર ભાગી જાય છે. લાગણીઓ એકદમ જાણે બદલાઈ ગઈ.

અમેરિકામાં લોકો બે ભાગમાં વહેચાઈ ગયેલા છે. એપ્રિલ મે મહિનામાં તો કેટલાંકને ક્ષણિક વૈરાગ્ય જેવું આવી ગયુંહતું. તેઓ માનતા કે હવે આજ જીવન રહેવાનું, આમજ જીવવાનું, વિચારી ડીપ્રેશનમાં આવી ગયા હતા. દરેકે ખુલ્લીહવામાં શ્વાસ લેવાનું સદંતર બંધ કરી દીધું હતું. ઘરમાં પુરાઈ રહી નકારાત્મકતા ભરી વાતો કરતા હતા.

આ સમયમાં શરૂવાતમાં મને પણ એવી નકારાત્મકતાએ ધેરી લીધી હતી. હંમેશા મારા વિચારો અને લખાણોમાં હુંપોઝેટીવ રહેવાની વાતો કરું છું. હું જાણતી હતી કે આ સમયે પોઝેટીવ વિચારો ના છોડવા, ગમતી પ્રવત્તિ કરીપોતાના શરીર સાથે મનને વ્યસ્ત રાખવું, વગેરે.. છતાં માત્ર આપણું જ સુખ જોઇને સુખી રહીએ એ તો નર્યો સ્વાર્થછે. હું આ બધાથી મ્હો ફેરવી લાગણીવિહીન બની શકતી નહોતી..

હું હાઉસ વાઈફ છું, તો આ લોક ડાઉનથી મારા રોજીંદા કામોમાં કોઈ ખાસ ફેર નહોતો પડ્યો. ઉલટાનું મારા પતિસાથે બંને દીકરીઓ ઘરમાં હતી. છેલ્લા કેટલાય વખતથી આટલા લાંબા સમય માટે બધાનું સાથે રહેવું શક્ય નહોતુંબન્યું. જે કોવીડને કારણે બની ગયું હતું. મેં મારા મનને આ સ્થિતિ તરફ વાળવા પ્રયત્ન કર્યો. વ્યસ્ત રહેવા બાળકોમાટે તેમનું ગમતું કરવાનો પ્રયત્ન મને મદદરૂપ રહ્યો હતો.

બહાર રેસ્ટોરન્ટ બંધ તો તેમને ભાવતા કોન્ટીનેન્ટલ, ચટાકેદાર કે બેકરી ફૂડ મળતા નહોતા. હું પણ બહારનું ફૂડઘરમાં આવે તેવું નહોતી ઇચ્છતી આથી ઓનલાઈન નવીનવી રેસિપીઓ ઘરમાં આવવા લાગી પરિણામે રસોડુંધમધમતું રહેતું.

બધા ચોવીસ કલાક સાથે રહેતા, તેમને ગમતું ભોજન બનવવામાં મારો મોટા ભાગનો સમય જતો. નાની દીકરીશિખા કોલેજથી આવી ગઈ હતી તે અને મારા પતિ વિનોદ ઘરે હોવાથી મારી આજુબાજુ રહેતા મને મદદ કરતા.

બસ ચિંતા માત્ર મોટી દીકરી નીલિમાની રહેતી. તે મેડીકલ ફિલ્ડમાં ફીઝીસિયન આસીસ્ટન્ટ હોવાથી રોજહોસ્પિટલ જવાનું રહેતું. ત્યાં દર્દીઓના સંસર્ગમાં આવવું પડતું. સવારે તે જોબ ઉપર જવા નીકળે અને મારી આંખોમાંપાણી આવી જતા. સાંજે ઘરે આવે ત્યારે તેના મ્હો ઉપર માસ્કના ઉપસી આવેલા કાપા જોઈ જીવ બળીને રાખ થઇજતો. મારી દીકરી સવારે હોસ્પિટલ માટે ઘરથી નીકળે છે ત્યારે મારું હૈયું બેસી જતું. હું ઘણું વિચારતી બધુજબરાબર છે છતાં એક ડર એ ઘરે પાછી આવે તોય અકબંધ રહેતો.

અમે ઘરે રહેવા સમજાવતા કે ઓછામાં ઓછુ ૧૫ દિવસ ઘરે રહે. પરંતુ એકજ જવાબ મળતો

” મોમ ડેડ આ તો સમય છે અમારે કામ કરવાનો, લોકોને જરૂર હોય તેવા સમયે મારાથી ઘરે ના બેસાય.” મારું માથુંગર્વથી ઊંચું થઇ જતું.

આ એ દરેક મા બાપની કે સંતાનોની સ્થતિ હશે. જેમના સ્નેહીઓ બહાર ફરજ પ્રમાણે કામ કરી રહ્યા હશે.

પોસ્ટમેન, એમેઝોનમાં કામ કરતા ડ્રાઈવર્સ, ગ્રોસરી સ્ટોરમાં કામ કરતા એ દરેકને સલામી ભરવી જોઈએ. એદરેકનો આભાર માનવો ઘટે છે જેઓ કોમ્યુનીટી વર્ક માટે ખડે પગે રહી કામ કરે છે. ફૂડ સપ્લાય કરે છે. તેનું વિતરણકરી જરૂરિયાતો સુધી પહોચાડે છે.

જોકે આ સમય દરમિયાન પરિવાર સાથે હોવાનો આનંદ હતો. દીકરીઓ સાથે અવનવી ચર્ચાઓ થતી. રાત્રે ડીનરપછી કલાક અમે ચારેવ સાથે બેસી બોર્ડ ગેઈમ રમતા આ બધું સ્વપ્ન સમાન હતું. લાંબા સમય પછી પરિવારનુંઅઢળક સુખ મારા પાલવમાં સમાઈ ગયું હતું. એક મા તરીકે ખુબજ ખુશ હતી.

મેં મહિનાની શરૂવાતમાં બહાર સપૂર્ણ શાંતિ, ગાડીઓની કોઈ ચહલપહલ નહોતી જણાતી. એમ લાગતું જાણે દુનિયાથંભી ગઈ છે. હું પણ અંતરથી પુરેપુરી ઉત્સાહિત નહોતી. જેની અસર મારા લખાણ ઉપર રહેતી. એક દિવસ નિરાશમન લઇ હું બારી માંથી બહાર નજર લંબાવી ચુપ હતી. ત્યારે પાળી ઉપર કલબલતા પંખીઓનો કલરવ તંદ્રા તોડીગયો. પાછળ યાર્ડમાં લટકતાં બડહાઉસમાં પહેલા ક્યારેય નાં જોયેલા રંગબેરંગી પંખીઓ કુદકા ભરી ચણી રહ્યાહતા. વાતાવરણમાં શુદ્ધતા હતી, ક્યારીઓમાં ફૂલો ઝૂમી રહ્યા હતા. બધુજ જોતા વિચારો અચાનક બદલાઈ ગયાહતા.

આજ સુધી સાચું સુખ માણવાનું આપણે ભૂલી ગયા હતા. પળવાર ઝંપીને બેસવાનું ભૂલી ગયા હતા.આપણેઆધુનિક માનવી જ્યારે ખુદ ભગવાન બની બેઠા હતા ત્યારે અચાનક આવી પડેલી ઉપાધીએ માનવીને ઘરેબેસાડયો.

બદલામાં જે જીવન સ્વપ્નવત્ હતું તે ભેટમાં આપ્યું. પ્રેમ આપવામાં અને પામવાના આ દિવસો વિસરાઈ ગયા હતાતેને સજીવન કરવા મોકો આપ્યો. આ સમજ આવતા મારામાં ઉર્જાનો સંચાર થયો હતો. જે આજે પણ બરાબર યાદછે.

છેવટે બધું એકબાજુ મૂકી નવું કામ હાથમાં લીધું. અને તે હતું લખાણ દ્વારા અને ફોનમાં વાતો દ્વારા પોઝેટીવીટીફેલાવવાનું. આમ કરવાથી ખુદ મારી અંદર નવી ઉર્જાનો સંચાર થયો.

સોશ્યલ ડિસ્ટન્સ અને ચહેરા ઉપર માસ્ક આ રોગને દુર રાખવા માટે ખાસ જરૂરી છે. એ માટે નાના મોટા દરેક ગેટ ટુગેધર બંધ થઇ ગયા., તેમાય લગ્ન જેવા સામુહિક મેળાવડા બિલકુલ બંધ થઇ ગયા. આ વર્ષે નક્કી કરાએલાબધાજ લગ્ન પ્રસંગો આવતા વર્ષે નક્કી થઇ રહ્યા છે. છતાં કોઈ ખાતરી નથી કે આવતા વર્ષે બધું રાબેતા મુજબ થઇશકે. કેટલાકે વર્ચ્યુઅલ વેડિંગ એટલે કે આઠ દસ અંગત સ્વજનોની હાજરીમાં અને બીજાઓને ઝૂમ જેવીઓનલાઈન વિડીયોએપ ઉપર જોવાનો આનંદ આપી વિધિસર લગ્ન કર્યાનો સંતોષ માની જીવન શરુ કરી દીધું.

આ સ્થિતિમાંથી અમારે પણ પસાર થવાનું બન્યું. બીજાની ખબર નથી પરંતુ આ વર્ષ મારી માટે ખુબ મહત્વનું હતું. મારી દીકરીના લગ્ન ઓગસ્ટ ૨૦૨૦ માં હતા. જે  કોવીડને કારણે શક્ય બન્યા નહિ અને મારા બધાજ સપનાઓઉપર બ્રેક લાગી ગઈ. દીકરીના લગ્ન નક્કી કરાયા ત્યારથી વર્ષ પહેલા અમે તેની તૈયારીઓ શરુ કરી દીધી હતી. કપડા દાગીના, લગ્નની વસ્તુઓ, પૂજાપો, ઘરની સજાવટ માટે વસ્તુઓ, અને કંકોતરીના ઇન્ડીયાથી પાર્સલો આવીનેખડકાઈ ગયા હતા.

અમેરીકામાં અહી લગ્નનો હોલ, ભોજન. મ્યુઝીક, ડેકોરેશન, કેમેરા અને મેકઅપ આર્ટીસ્ટ વગેરેના બુકિંગ પેમેન્ટથઇ ગયા હતા. ત્યાંથી નાં અટકતા મોટાભાગની કંકોતરીઓ પણ માર્ચના પહેલા મહિનામાં મોકલવાની શરૂવાત થઇગઈ હતી ત્યાં કોરોનાનો કહેર તૂટી પડ્યો.

છતાં અંતરમાં એક આશા અકબંધ હતી કે ઓગસ્ટ સુધીમાં બધું બરાબર થઇ જશે. દીકરીની ઈચ્છા પ્રમાણે બધુજકરીશ. વહાલી દીકરી તેની ઈચ્છા પૂરી કરવામાં તેના ડેડીએ પાછું નહોતું જોયું. છતાં ધાર્યું ધણીનું થાય છે એ પ્રમાણેઆજની પરિસ્થિતિને જોતા લગ્ન આ વર્ષે બંધ રાખવા પડ્યા. ખુબ દુઃખ થયું. ઈચ્છા મુજબનું ના થાય તો નિરાશથવાય. છતાં બધા હેમખેમ છે એજ ઘણું છે વિચારી ફરીના વર્ષે પરસ્થિતિ પ્રમાણે કરવું વિચારી લીધું. માત્ર ઘરમાંનાનકડો પ્રસંગ કરી દીકરીને તેના નવજીવનના આશીર્વાદ આપી વિદાઈ કરી.

આપણે બધા સલામત છીએ તેનાથી વિશેષ શું માની હવે સમય અનુકુળ થવાની આસ હજુ પણ હૈયામાં અકબંધછે.

આ લોકડાઉન સહુથી ખુશ મા એક સ્ત્રી હશે તેવું હું માનું છું. છતાં વધારે તકલીફ પણ તેનેજ પડી હશે. કોરેન્ટીનરહેવાને કારણે પરિવારના બધા સદસ્યો જ્યારે ઘરે હોય ત્યારે સ્ત્રીની જવાબદારીઓ વધી જાય છે. બાળકોને આકપરા સમયમાં બહારના ઝંઝાવાતથી સાચવવા અને ઘરમાં વ્યસ્ત રાખવામાં તેનો ઘણો સમય વીતી જતો. સાથેપરિવારના બધા સભ્યો ઘરે હોવાથી તેનું રસોડું આખો દિવસ ધમધમતું રહે.

સહુથી વધારે અધરું એની માટે જે એક મા સાથે વર્કિંગ વુમન છે. અહી અમેરિકામાં સંપૂર્ણ લોકડાઉન રહ્યું નથી. આવા સંજોગોમાં સ્ત્રીઓ ને ઘરેથી કામ કરવાનું બન્યું છે. વધારામાં બહાર ડે કેર, સ્કૂલો બધું બંધ છે. સોશ્યલડિસ્ટન્સ જાળવવાનું હોવાથી કોઈ આયા, કેર ટેકર આવી શકે નહિ કે બાળકોને ક્યાય મૂકી શકાય નહિ.

આ સ્થિતિમાં તેમને ઘરે સાચવતા રહીને કામ કરવાનું ખુબજ મુશ્કેલ બની જાય છે. બાળકો મા ને ઘરે જુવે એટલેતેમની માંગ સામાન્યપણે વધીજ જવાની. મા પણ આ સમયને બાળક સાથે વ્યતીત કરવા માટે ખુબ આતુર રહે છે. આ સોનેરી સમય મળ્યો છે સમજી તેને જીવી લેવા માંગે છે, બાળકોની ઇચ્છાઓ પૂરી કરવા માગે છે. પરંતુ નોકરીનોબોજ તેને કોઈ રીતે ફાવવા દેતો નથી. આ સ્થિતિમાં એ વધુ હતાશ થઇ જાય છે.

મોમ ઘરે છે પાસે છે છતાં તેની ટાઈમ સ્પેન્ડ નથી કરતી એ વાત બાળકોને તેમને વધુ પજવે છે. તેઓ કારણ સમજીશકતા નથી અને ક્રેંકી એટલેકે કજીયાખોર બની જાય છે. જેના પરિણામે ઘરે રહીને કામ કરતી માતાની સ્થિતિદયાજનક બની જાય છે.

લોકડાઉનમાં આપણે બધા જાત સાથે નજર કેદ બની ગયા હતા ત્યારે ઈન્ટરનેટ અને ટેલીવિઝન સહારો બની રહ્યા. જે ફોન અને શોશ્યલ મીડીયાને લોકો ગાળો આપતા હતા એ બધાની માટે આજે આ સંકટ સમયની સાંકળ બનીગયું છે. એકાંતવાસમાં પણ બધાની સાથે રહેવા, એકલતા ભાંગવામાં શોશ્યલમીડિયા ખુબ મદદરૂપ રહ્યું.

આજે પણ ફોનકોલ, વિડીયોકોલ દ્વારા ચેટીંગ દ્વારા આજે લાગણીઓનું અરસપરસ આદાન પ્રદાન થતું રહ્યું છે. ભલેરૂબરૂમાં મુલાકાત શક્ય ના બને પરંતુ આ ઇલેક્ટોનીક્સ ઉપકરણોની સહાય થી રોજીંદી હુંફ લાગણીઓ જળવાઈરહે છે.

જ્યાં માતાપિતા બંને બહાર કામ કરતા હોય ત્યારે નાના બાળકોને ડે કેર કે અર્લી એજ્યુકેશન જેવા સેન્ટરોમાં મુકવાપડે છે. ના છુટકે બાળકોને દુર રાખવા પડે છે. આ લોકડાઉનમાં ઘણાને ઘરે રહીને કામ કરવાનો મોકો મળ્યો છેત્યારે તેમની ખુશી બેવડાઈ ગઈ છે.

ઘરમાં દરેક વ્યક્તિ એકબીજાને ગમતું કરે, બધા કામ હળીમળીને કરે તો સમયનો સહુથી સારો ઉપયોગ કર્યોગણાય. આમ કરવાથી એકબીજાની તકલીફ તેના ગુણ અને ઉણપ સમજી શકાય છે. પ્રેમમાં ચોક્કસ વધારો થાયછે. પતિ પત્ની બંનેની માટે આ દિવસો સંભારણા બની જવા જોઈએ મળેલી રજાઓ ફક્ત એકબીજા માટેની ભેટ છે.

માત્ર તકલીફ પડી રહી છે એ લોકોને જેમને વીકલી પગાર ઉપર જીવવાનું છે. રોજ કમાઈને ખાનારી પ્રજાની સ્થિતિદયનીય બની ગઈ છે તે હકીકત છે. દેશમાં અને પરદેશમાં ઘણા લોકો એવા છે જેમની પાસે પોતાના ઘર નથી સાથેકોઈજ મૂડી નથી. બસ અઠવાડીયાના પગારમાં ચલાવવાનું અને ફરી પગારના દિવસની રાહ જોવાની. જોકેઅમેરિકામાં ગવર્મેન્ટ તરફથી આ સમય માટે દરેક વ્યક્તિ દીઠ ડોલર્સ ચૂકવ્યા છે. જેથી બધું રાબેતા મુજબ થતાસુધી ઘરખર્ચ નીકળી શકે. દરેક દેશની સરકાર આ કરી શકે તેમ નથી એથી એ લોકોને ચોક્કસ મુશ્કેલીઓ પડવાની.

ધંધાદારીઓ માટે આ તકલીફનો સમય છે. અમેરિકામાં લગભગ બધાજ ઘંધા બેન્કની લોન ઉપર લેવાએલા હોયછે. આ સ્થિતિમાં મહિનાઓથી તે સદંતર બંધ છે આથી તેમને ટકી જવા અને ફરીથી ખોલી પાછુ સક્રિય થવામાં બહુમહેનત કરાવી પડશે. કાલની ઈકોનોમી પણ કેવી હશે તેની હજુ જાણ નથી. આ સંજોગો લોકલ બિઝનેસ કરનારામાટે પણ અઘરો છે. અમારા પણ અમુક ઘંધા હાલમાં બંધ છે. પરંતુ આની સામે અમેરિકામાં સુખ હોય કે દુઃખનવરી પડેલી પ્રજાને ખાવા અને પીવા આલ્કોહોલ જોઈએ, એ કારણોસર ગ્રોસરી અને લીકર સ્ટોર અમેરિકામાં ઘૂમકમાઈ રહ્યા છે.

સોશિયલ ડીસ્ટન્સીંગ’ના નામે જ્યારે માણસ એક બીજાથી દુર ભાગી રહ્યો હતો, ત્યારે મોતના ભયે તેને અંગત રીતેબીજાઓ સાથે લાગણીઓથી જોડી રાખ્યો. આ સમયમાં મને પણ ઘણા જુના સબંધોને ફરી વિકસાવવાની તક મળીહતી. બહાર જ્યારે કશું ના કરવા જેવું હોય ત્યારે આપણી આંતરિક ભાવના સ્પષ્ટ પણે બહાર ઉભરાઈ આવે છે. ખબર અંતર પૂછવાને બહાને પણ સમયની રાખ ઉડાડવાની તક સાંપડી હતી. જેના કારણે જુના મિત્રોનો સાથ ફરી સાંપડ્યો.

સરહદો ઉપર ભલે વિઝા, ટ્રાવેલિંગ ઉપર રોક લાદવામાં આવ્યો પરંતુ માનવતા હેઠળ વિશ્વ એક બની ગયું. ટૂંકમાંઆ પ્રભુનો આભાર માનવાનો સમય આવ્યો કે દુઃખમાં માત્ર એકજ સ્મરણ તારું કે જે હિંમત ભરી જાય છે. એકમહામારીને કારણે માનવતા જાગૃત થઇ ગઈ.લોકોએ વિશ્વમાનવ બની પ્રેમ અને કરુણા અને પ્રાર્થનાઓ એક સાથેમળીને કરી. ટૂંકમાં ‘વસુધૈવ કુટુંબકમ’ની ભાવનાનો વધારો સ્પસ્ટ દેખાયો આ પણ ચમત્કારથી વિશેષ નથી.

આ બધામાં જેનાં અંગત સ્વજનો વાઇરસના ભોગ બન્યા તેમની માટે આજે પણ અંતરમાં દુઃખ જન્મી જાય છે. મોતતો દરેકને આવવાનું છે. પરંતુ તેનો એક મલાજો હોય છે. કેટલાક તો એવા સમયમાં થયા કે મૃતક શરીરને ઘરે પાછાપણ લાવી શકાય નથી. નાં તો અગ્નિદાહ કરવાનો અવસર મળ્યો. એનાથી વધારે કરુણ મને એ લાગતું કે જેનુંઅંગત સ્વજન દુર ચાલી ગયું હોય ત્યારે માથું મુકીને દુઃખ હળવું કરી શકે તેવો એક પણ ખભો પાસે નાં હોય તેસ્થિતિ કેવી દારુણ લાગે.

આજે પણ ઘરની બહાર નીકળીએ તો સામે મળેલા માસ્ક હેઠળ છુપાએલા ચહેરાને ઓળખાવો અઘરો થઇ પડે છે. આમ પણ દરેકના ચહેરા ઉપર છુપા માસ્ક હતા તેમાય આ દેખીતા માસ્ક લાગણીઓ સાથે સંવેદનાઓ પણ છુપાવીદે છે. વ્યક્તિનો ગમો અણગમો જોવા તેને ધારીને જોવો પડે, ત્યારે આંખોની ભાષા વંચાય છે. તેમાય આંખો ઉપરચશ્માં હોય તો પત્યું. છુપાવી રાખેલા ચહેરાને હવે મેકઅપની જરૂર નથી, એક રીતે શોખમાં પણ વૈરાગ્ય આવી ગયું હોવાનો ભાસ થાય છે.

ધીમેધીમે પરિસ્થિતિ કાબુમાં આવી રહી હતી ત્યારે ફરી નવેમ્બર મહિનામાં કોવીડે માથું ઉચક્યું છે ત્યારે આનીગંભીરતા વિષે વિચારવા મજબુર બની જવાય છે. કોવિડ ગ્રસ્ત આંકડા દરેક હદ વટાવી રહ્યા છે. રોજ ૩૦૦૦ થીવધારે વ્યક્તિઓ આજે પણ અમેરિકામાં મૃત્યુ પામી રહ્યા છે ત્યારે આતંકવાદી હુમલા સમયનું નાઈન ઈલેવન યાદઆવી જાય છે. ત્યારે એકજ દિવસની જે સ્થિતિ હતી તે આજે રોજરોજ જોવા મળી રહી છે. ત્યારે બદલો લેવામાણસે માણસ ઉપર હુમલો કર્યો હતો જેમાં વધુ તારાજી થઇ હતી. આજે રોજ થતા આટલા બધા મૃત્યુ માટેજવાબદાર કોણ? બદલો લેવો તો કોની સાથે?

બસ આશા છે આ અંધકાર જલ્દી વછૂટે અને સોનેરી ઉજાસના દર્શન થાય. કોઈ મળ્યું અને ગળે વળગી પડ્યા તેવુંનજીકના ભવિષ્યમાં બનવાનું નથી. અંતરના આવેગને કાબુમાં રાખવો પડશે. પ્લાસ્ટિકિયા સ્મિતાને અલવિદા કહી, માસ્ક નીચેની સ્માઈલ ભલે ના દેખાય પણ આંખોમાં હેત ભરતા શીખવું પડશે. બસ પ્રભુને પ્રાર્થના કે આ કપરોસમય વધુ તારાજી વિના જલ્દી જાય. લોકોને હૈયે પડેલા ઘા જલ્દી રૂઝાય.🙏