“પ્રસન્નતાનો પ્રકાશ” – રેખા પટેલ(વિનોદિની) ડેલાવર,
લગ્ન પછી સુચિત્રાની જીંદગી સાવ પલટાઈ ગઈ હતી. માતાપિતાના ઘરે હતી ત્યારે, એક બાજુ સવારે તેના પપ્પાનોકરી ઉપર જવા નીકળતા અને બીજી બાજુ સુચિત્રા એક કલાક અગાસીમાં આભમાં હળુંહળું ઉગતા સુરજનીસાખે, પંખીઓની ચહેકાટ વચ્ચે હાર્મોનિયમ સાથે રાગ આલાપતી રિયાઝ કરતી. ત્યારે ખુશીથી તેનો ચહેરોચમકતો.
હજુ એ વાતને વર્ષ પણ નથી થયું અને આજે તેનાથી તદ્દન વિરુદ્ધ, આવી દરેક સવારમાં સુચિત્રા બે હાથ વડે બનેતેટલા કામ ઝડપથી આટોપી લેવાની ગણતરીમાં આમથી તેમ ભાગતી રહેતી. કારણ હવે તે પણ આલાપ સાથેખભેખભા મિલાવી કામ કરતી વર્કિંગ વુમન હતી. બહુ સમજાવટ પછી સાસરીમાં તેને નોકરી કરવાની રજામંદી મળીહતો. નશીબ જોગે તેને એક ગવર્મેન્ટના સંસ્થામાં નોકરી મળી ગઈ હતી. પરંતુ લગભગ કાયમ બીમાર રહેતાસસરાની જવાબદારી હોવાથી નોકરી ઉપર જતા પહેલા તેમની માટે બધું તૈયાર રાખીને જવું પડતું. આ બધામાં તેનીસવાર અટવાઈ ગઈ હતી.
આખાય દિવસની આ દોડાદોડીમાં સુચીત્રાના રાગ આલાપ ક્યાંય ખોવાઈ ગયા હતા. “કોલેજની દરેક મ્યુઝીકકોમ્પીટીશનમાં એ જ્યારે અવ્વલ આવતી ત્યારે મિત્રો સાથે શિક્ષકોના માથાં ગર્વથી ટટ્ટાર થઇ હતા. પરંતુ આનાથીવિરુધ્ધ ઘરમાં પપ્પાની એકજ રોકટોક રહેતી,
” આ બધામાં ઘ્યાન આપ્યા કરતા ભણવામાં ઘ્યાન આપવાનું રાખ. પરણીને સાસરે જઈશ ત્યારે આ બધુ કામમાંનથી આવવાનું.”
જોકે અંદરથી એ પોરસાતા હતા તે વાત ખુબ પાછળથી મમ્મીએ તેને જણાવી હતી. એક રીતે પપ્પાની વાત પણ ક્યાંખોટી હતી આજે તેના ઘરસંસારની ગાડીને દોડતી રાખવા માટે તેનું ભણતર કામમાં આવ્યું હતું.”
તે દિવસોમાં મમ્મી બધાથી છુપાવીને તેના શોખમાં સાથ આપતી. સ્કુલ પૂરી થયા પછી ત્યાંજ સંગીત શિક્ષક પાસેવધારાનું જ્ઞાન લેવાની મમ્મીએ છૂટ આપી હતી જે પપ્પાની જાણ બહાર હતી.
સુચિત્રા નાનપણનાં આ સ્વપ્નાને એ દિવસોમાં પોષતી, મનને સમજાવતી કે સંગીતનો આ અધુરો શોખ પતિનાસાનિધ્યમાં, તેના સાથમાં પૂરો કરશે. પરંતુ અહીની પરિસ્થિતિ જોતા તેને સમજાઈ ગયું કે તેનું સ્વપ્નુંજવાબદારીઓનાં ભાર નીચે ઢબુરાઈ ગયું છે. વધારામાં આલાપનાં નામ પ્રમાણે ગુણ જરાય નહોતા. તેને સંગીતમાંકોઈજ રસ નહોતો. “કોણ જાણે તેની ફોઈએ તેનું નામ આલાપ ક્યા કારણોસર રાખ્યું હશે!” આમ વિચારતીસુચિત્રા એકલતામાં ગીત ગુનગુનાવી સંતોષ માની લેતી.
આવાજ દિવસોમાં અચાનક એવું કંઇક બની ગયું કે સુચિત્રાની જીંદગી બદલાઈ ગઈ. સુચિત્રા જે ગવર્મેન્ટ સંસ્થામાંકામ કરતી હતી ત્યાંની ઓફિસમાં કોઈ નેતાના સન્માનમાં નાનકડી પાર્ટી આયોજિત કરવાની યોજના નક્કી થતીહતી. અહી સુચિત્રાને સ્વાગત ગીત ગાવાનો અવસર સાંપડયો. તેના અવાજની મીઠાશ અને સ્વરના આરોહઅવરોહથી ગવાએલા આ ગીતે ઓફીસના સ્ટાફ સાથ નેતાજીને સંમોહિત કરી દીઘા.
” સુચીત્રાજી શહેરમાં આવનાર ગીતમાલા કોમ્પીટીશનમાં તમે ભાગ લો તો કેમ? આના કારણે આપણી સંસ્થાનુંપણ નામ આગળ આવશે” પ્રમુખશ્રી એ નિવેદન કર્યું.
” જરૂર પરંતુ મારે આ બાબતે મારા પતિની મંજૂરી લેવી જરૂરી છે.” કહી સુચિત્રાએ વાતને ત્યાં અધુરી છોડી. છતાંતેના સ્વપ્નાઓ ઉપર જાણે શીતલ જળનો છંટકાવ થયો હોય તેવું લાગ્યું.
ઘરે આવી સુચિત્રાએ આલાપને આ વાત કરી, તેની વાતમાં સમર્થન આપવાને બદલે આલાપે શરુઆતથી આ માટેસાવ ઘસીને ના પાડી દીધી.
” સૂચી જો આ બધું આપણને પોસાય નહિ. આ માટે સમય જોઈએ અને જે તારી કે મારી પાસે નથી. પપ્પાનીજવાબદારી તારું પહેલું કર્તવ્ય છે.”
સુચીત્રાને લાગ્યું આ એક સોનેરી અવસર છે પોતાના શોખને આગળ વધારવાનો, તેણે આલાપને સમજાવવાનો બહુપ્રયત્ન કર્યો.
” આલાપ બસ તને હા કહો, બધુજ હું મારી રીતે સમયસર ગોઠવી દઈશ. તમને કે પપ્પાને કોઈ તકલીફ નહિ પડે“
” જો સૂચી હું જરૂર કરતા વધુ કમાઉ છું. એક તો તારે નોકરી કરવાની પણ કોઈ જરૂર નહોતી, છતાં તારી ઇચ્છાનેમાન આપી મેં મંજુરી આપી છે હવે પ્લીઝ વધારે કઈ નાં માંગતી.” આમ આલાપ છેલ્લા પાટલે બેસી ગયો.
સમજાવટનું પરિણામ શૂન્ય આવ્યું. સુચિત્રાને લાગ્યું કે તેના સ્વપ્નાઓનો દીપક સદાયને માટે ઓઝપાઈ રહ્યો છે. સુચિત્રા આંસુ સારીને ચુપ રહી. નાનકડાં ઘરમાં એક વાત બહુ સારી બનતી હોય છે કે ખાસ કશું એકબીજાથીછુપાવી શકાતું નથી. તેના સસરા પથારીમાં પડ્યા રહી આખી વાત સાંભળતાં સમજતા હતા. તેઓ જાણતા હતા કેસુચિત્રાના અવાજમાં મીઠાશ છે તેનો સ્વર પણ કેળવાએલો છે. કારણ તેમણે કામ કરતા સુચીત્રાને કેટલીયે વારગીતો ગણગણતા સાંભળી હતી.
” આલાપ દીકરા સુચિત્રા આપણા ઘરની જ્યોતિ છે, તેમાં જો ખુશીનું તેલ ભરવામાં નહિ આવે તો તે ઝંખવાઈ જશે. દીકરા તેનું સંગીત મેં સાભળ્યું છે તું તેને મરજી પ્રમાણે જીવાવવાની થોડીક છૂટ આપ, અને આપણા ઘરના ઉજાસનેકાયમી જીવંત રાખ. તેની જીત એ આપણી પણ જીત હશે. અને જો હાર થશે તો તેને ભાગ ના લઇ શક્યાનોઅફસોસ જીવનભર નહિ સતાવે.”
પિતાની સમજાવટને કારણે આલાપે સુચીત્રાને ગીતમાલામાં જવાની છૂટ આપી. વધારામાં સંગીતના ક્લાસ પણજોઈન્ટ કરાવી આપ્યા. કારણ એ પણ નહોતો ઈચ્છતો કે તેની હાર થાય.
આખો દિવસની નોકરી સાથે સંગીત ક્લાસનો સમય ગોઠવાતો નહોતો. આ માટે તેની સંસ્થાએ તેને કામમાં થોડીછૂટ કરી આપી. આ બધામાં આલાપે પણ તેને ઘરકામમાં મદદ કરવાની ઉદારતા બક્ષી જેના પરિણામે સુચીત્રાને નવુંજોમ મળ્યું. રાત દિવસ સમય મળતા રીયાઝ કરતી, ઓફીસના સ્ટાફ તરફથી મળેલા સહકાર અને પતિના સાથનેલઈને સુચિત્રા ખુબ લગનથી તૈયારીઓમાં લાગી ગઈ.
ઘણું નવું શીખવા મળ્યું. પોતાનાજ શહેરમાં યોજાઈ રહેલા આ કોમ્પીટીશન માટે તે બરાબર તૈયાર હતી. ગીતમાલાનાં પાંચ રાઉન્ડ હતા જેમાં એક પછી એક બધા સફળતાથી પાર કરવા લાગી. છેલ્લો રાઉન્ડ બાકી હતો. તેરાત્રે અચાનક તેને લાગ્યું તેના ગાળામાં દુઃખી રહ્યું છે. બે ચાર છીકો પણ આવી ગઈ. સુચિત્રા ખુબ ગભરાઈ ગઈ.
” આલાપ મને એકએક શું થઇ ગયું? કાલે લાસ્ટ દિવસ છે નહિ ગવાય તો શું કરીશ? મારું ગળું દુઃખે છે. ” તેબોલતા ઢીલી થઈ ગઈ.
બેટા તેમાં શું ચિંતા કરે છો? ચાલો આજે હું તારો ડોક્ટર બનીશ.” કહેતા સસરા લાકડીના ટેકે રસોડા તરફ ચાલ્યા.
” પપ્પા આ શું કરો છો તમે આરામ કરો હું તેને મદદ કરીશ” આલાપે પપ્પાને સમજાવતા કહ્યું.
” અરે નાં બેટા તું મને મદદ કર ચાલ સુચિત્રા માટે આપણે દવા બનાવી દઈએ. તેની માટે હું એવો કાઢો બનાવીશ કેસવારે તો તે બિલકુલ સાજી થઇ જશે. આ બધું તારી મમ્મીએ મને શીખવ્યું હતું.” બોલતા ફટાફટ દેશી વસ્તુઓનાનામ કહી માંગવા લાગ્યા.
પપ્પા અને આલાપે સાથે મળીને સુચિત્રા માટે દેશી દવાનો ઉકાળો બનાવ્યો. બંનેને આમ આટલી કાળજી લેતા જોઈતેનો ઉત્સાહ અને હિંમત બેવડાઈ ગયા. સવારે તે બિલકુલ સાજી થઇ ગઈ. અને સફળતા પૂર્વક પાચમાં રાઉન્ડમાંસહુથી વધારે ગુણ લાવીને આ હરીફાઈ જીતી ગઈ. તેને મળેલી પ્રસિદ્ધિ કરતા થયેલી સ્વપ્નપૂર્તિને કારણે તેનાજીવનમાં પ્રસન્નતાનો પ્રકાશ ફેલાઈ ગયો. જે કારણે તેના જીવનના એ દરેક વ્યક્તિને તેનો લાભ મળ્યો.
વિનોદીની.. 