હ્રદયમાં ધર્મની ભાવનાં ટોચ ઉપર

વ્હાલા બા ,
તમને ભૂલીજ નથી તો યાદ ક્યાંથી કરું ? બા તમારો પ્રેમ તમારો હેતાળ સ્પર્શ આજે પણ મારા રોમરોમમાં વર્તાય છે ,છતાય તમારી ગેરહાજરી હંમેશા ખુંચે છે , એટલેજ હું ઓલ્વેઝ કહેતી આવી છું કે થોડા દિવસ માટે પણ આ દેશ જોવા આવી જાવ.

બા આ દેશ અમેરિકા તમે માનો છો તેવો સાવ સ્વછંદતા ભર્યો નથી બસ રહેણી કરણી જરા અલગ છે , તેમાય હવે તો દિવસે દિવસે વધતી જતી આપણા દેશી ભાઈ બહેનોની સંખ્યા નાં કારણે અમેરિકાના મોટાભાગના સ્ટેટસ માં મીની ગુજરાત ઉભું થઇ રહ્યું છે .
બા હવે તમારો માનીતો શ્રાવણ મહિનો આવે છે હું જાણું છું આ મહિનો એટલે તમે અને તમારા ઠાકોરજી . તમે અમને નાનપણમાં પાસે બેસાડી ધર્મ વિશેનું જ્ઞાન આપતા હતા , તમારી સમજ પ્રમાણે એડવાઈઝ આપતા , તમે જુનવાણી છો એવું ક્યારેય લાગ્યું નથી ,તમારી સમજ અને વિચારો બહુ ઊંચા હતા ,છતાં પણ ક્યારેક લાગતું તમને બીજા દેવદેવીઓ કરતા તમારા ઠાકોરજીમાં વધારે શ્રધ્ધા હતી … આથી હું તમને એક એવી વાત કહેવા માગું છું  જેનાથી તમે સમજી શકશો કે દરેક ઘર્મ એક સરખા છે ,દરેક ધરતી એકસમાન છે બસ હૈયામાં રામ હોવા જોઈએ.

હમણા હું  અમારા એક રીલેટીવનાં દીકરાના  લગ્નમાં ફ્લોરીડા સ્ટેટના ફોર્ટલોડરેડલ  વિસ્તારના એક નાનકડાં પણ કુદરતી સૌદર્યથી ભરપુર ટાઉન  બોયન્ટોન ગામમાં ગઈ હતી , આ  ફોર્ટલોડરેડલ  વિસ્તાર એટલે દરિયા કિનારે ગોઠવાએલું એક નાનકડું સ્વર્ગ ,ચારે બાજુ લહેરાતા શોભા વધારતા પામ ટ્રી ,રંગબેરંગી ખીલતા ફૂલો અને મીઠા ફળોથી લચી પડતા વૃક્ષો.  તેમાય જ્યારે કોઈ ઇસ્ટકોસ્ટ માંથી ત્યાં જાય તેને તો આ જગ્યા સાવ અલગ લાગે ,બસ અમારે પણ આવુજ હતું ..

આ લગ્ન અહી બોયન્ટોનમાં આવેલા સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાય (બીએપીએસ) નાં મંદિરમાં  રાખવામાં આવ્યું હતું , અમે જાન તરફ થી હતા,  અમારો ઉતારો મંદિર થી પંદર માઈલ દુર રાખવામાં આવ્યો હતો.  છ્તાય આ મંદિરના હરી ભક્તોએ ભેગા મળીને જાન જાણે પોતાના ઘરમાં આવી હોય તેવા ભાવ સાથે અમારી આગતાસ્વાગતા કરી અમને વેલકમ કર્યા . ત્રણ દિવસ સુધી સવારમાં ગરમ મસાલા વાળી ચાય સાથે સ્વાદિષ્ટ ગરમ નાસ્તો જાતે આવીને બધાને પ્રેમપૂર્વક ખવડાવતાં હતા.

લગ્ન મંદિરના એક મોટા હોલમાં રાખવામાં આવ્યા હતા , અમે જ્યારે જાન લઈને ત્યાં પહોચ્યા અત્યારે તેજ ભાઈ બહેનોએ અમારું સ્વાગત બહુ સરસ રીતે ઠંડા ફાલુદાના ગ્લાસમાં મીઠાશ ભરીને કર્યું . મને વધારે સ્પર્શતી વાત એ હતીકે ત્યાં મંદિરની આજુબાજુ કેસર કેરીઓ ની જાત વાળા આંબાનું નાનકડું વન હતું , જે અમારી માટે આકર્ષણ નું કેન્દ્ર બન્યું હતું જે વાત આ હરિભક્તોને ઘ્યાનમાં આવી ગઈ તેમને આંબાઓ ઉપર પાકેલી બધીજ કેરીઓ અમારી માટે ઉતારી લીધી અને અમને આગ્રહ પૂર્વક કાપી કાપી ખવડાવી.

બા આવું તો આપણાં દેશમાં પણ લોકો નથી કરતા ,મંદિરમાં થાળીમાં રહેલો પ્રસાદ પણ  માંડ ચપટીમાં ભરાય તેટલો આપે છે.  જ્યારે અહી તો અજાણ્યા માટે આટલું કોણ કરે ?  વાત આટલે થી અટકતી નથી તેમની જાણ માં આવ્યું કે અહી અમારી બાજુ ડેલાવર ન્યુજર્સી તરફ લીચીના ફળ બહુ મળતા નથી તો એક ભાઈ પોતાના ફાર્મ માંથી આખું બોક્સ ભરી મીઠી રસઝરતી લીચી લઇ આવ્યા . જે અમારી માટે તો આ બહુ એક લ્હાવા સમાન હતું .

ત્યાં અમને કોઈએ પૂછ્યું નથી કે તમે ક્યા ઘર્મમાં આસ્થા ધરાવો છો ,તમારા ઇષ્ટદેવ ભગવાન સ્વામીનારાયણ છે કે ,ઠાકોરજી છે કે બીજો કોઈ અલગ ઘર્મ છે …. મને ત્યાં ખુશી અને અતીથિ ભાવ મોટો ઘર્મ લાગતો હતો. આતો બધા આપણાં હિંદુ ધર્મ કહેવાય . બાકી અહી તો ક્રિશ્ચિયન , મુસ્લીમ અને બીજા ધર્મોના માણસો પણ એટલાજ પ્રેમ થી સાથે રહે છે એકબીજાને આવકારે છે સ્વીકારે છે .  માનવતા એજ મહા ઘર્મ છે કેમ સાચુંને ?

અહી અમેરિકામાં ઘર્મ બાબતે સરકારની કોઈ રોકટોક નથી અહી પચરંગી પ્રજા પોતપોતાના ઘર્મ અને તેને લગતા  ફેસ્ટીવલ ફ્રીડમતા થી ઉજવી શકે છે.  અને તેથીજ અહી હોળી ધૂળેટી થી લઇ દિવાળી અને ગરબા બધું ભાવ થી મસ્તી થી ઉજવાય છે.

બધે આમ હોતું નથી અમેરિકાને બિલકુલ અડીને આવેલું મેક્સિકોમાં  મોટેભાગે ધાર્મિક સંસ્થાઓ માટેના કાયદામાં લોકોને પોતાના ધર્મ પ્રમાણે કરવાની સ્વતંત્રતા આપવામાં આવી નથી.” તેમણે બંધારણની એક કલમ બતાવે છે કે  “આ દેશમાં દરેક વ્યક્તિની ફરજ છે કે, તેઓ આ દેશના નિયમ અમલ કરે. તેમ જ આ જવાબદારીઓને લાગુ પાડવા માટે કોઈને પોતાના ધર્મ કે અંતઃકરણ પ્રમાણે કરવા સ્વતંત્રતા આપવામાં આવશે નહિ” .

બા તમે અમારા સંસ્કારોનું સિંચન કર્યું હતું, માટે આજે પણ તમારા પગલે ચાલીને હું બધાજ ધર્મોને એક સમાન નજરે જોવાને સક્ષમ બની છું. તમે કહેતા ” સાચો વૈષ્ણવ કદી કોઈની નિંદા કરતો નથી . ક્યારેક આપણા વિચારો અને ઘર્મ કે સ્વભાવમાં મેળ ના ખાય તો તટસ્થ રહેવું , કોઈના દોષ જોવા કરતા ચુપ રહેવું વધારે સારું ” .
“મારા વ્હાલા બા તમે હંમેશા અમારા સંસ્કારોમાં ઝળહળતા રહો છો ”
તમારી વ્હાલી દીકરી નેહા નાં પ્રણામ.

રેખા વિનોદ પટેલ
ડેલાવર (યુએસએ )

 

કેટલું ઘેરાયો છે, હવે તો તું કઈ વરસી જો

કેટલું ઘેરાયો છે, હવે તો તું કઈ વરસી જો
આજ વરસુ કાલ વરસુ હવે તું કઈ વરસી જો
તું બે ઘડી હવે વરસી જો…

થોડા ઘણા આ છાંટણાની બે પળ મજાને માણી જો
એકવાર વરસીને મારી તરસી તરસને સ્પર્શી જો
તું બે ઘડી હવે વરસી જો…

ભેગા થઈને રમવાની આ રમતમાં મને પકડી જો
ઘડી ભીજાઉં તને ભીજવું બંધનમાં તું જકડી જો
તું બે ઘડી હવે વરસી જો…

કોરી ચુનર મારી બહુ લહેરાતી ભીની ચીપકી જાય જો
સાચવી રાખ્યા સઘળા ભેદ એ ખુલ્લા પડતા જાય જો
તું બે ઘડી હવે વરસી જો…

આંગણ આવી તું વરસ મારી પ્રીત રેલાઈ જાય જો
આંખ્યુ મહી થી મોતી ટપકે કાજળ રેલાઈ જાય જો.
તું બે ઘડી હવે વરસી જો….

રેખા પટેલ (વિનોદિની )

 

ત્રીપદી હાઈકુ :

ત્રીપદી હાઈકુ :

કાલ ભૂલીયે
આજ જીવી લઈએ,
સુખી રહીએ .💐

એક બીજાને.
ગમતું આચરીએ,
હસી લઈએ .😍

હું ને તું સાથી
કદીક ઝઘડીએ
સ્નેહ કરીએ
રેખા પટેલ

 

चुपके से धड़कन में उतर जाओ की दिलकी बात कह दे हम

चुपके से धड़कन में उतर जाओ की दिलकी बात कह दे हम
दिल अब भी सुकून में रहेता हैं, दिलकी बात कह दे हम

हम तो आपकी उल्फतमे, मोम बनकर पिघल जायेंगे
हमारा धड़कन का रिश्ता हैं, दिलकी बात कह दे हम

तेरे हर अंदाज़ से था प्यार इज़हार अब भी करते है
आज दीदार को दिल तरसता हैं ,दिलकी बात कह दे हम

ना हमने किसीकी परवा की,मोहब्बत को खुदा माना
हमारा सूफी संतों संग वास्ता हैं, दिलकी बात कह दे हम

चाहे तुम पास रहो या दूर रहो , तन्हाइमे मिल जाते हो
इन आखोंको तेरा चहेरा जचता हैं, दिलकी बात कह दे हम .

तुमको ना पलभर भी भूलना चाहा, रात हो या दिन हो
ज़माना इसकी वजह माँगता है, दिलकी बात कह दे हम
आओ दिलकी बात कह दे हम ..

रेखा पटेल(विनोदिनी)

 

એક ટહુકાની તરસ :

એક ટહુકાની તરસ :

આજે કોણ જાણે એક દર્દનો દરબાર ભરવાની ઈચ્છા થઈ આવી.
ઘેરાએલા આભનાં વરસાદી ઝાપટાં વડે સહુને ભીનું આમંત્રણ દીઘું.

ઢળતી સાંજે વીજળીના ચમકારા ને વાદળનાં ગડગડાટ સાથે સહુ પધાર્યા
મહોબ્બત-વિરહ ,પ્રણય-પ્રતીક્ષા, અને મિલન-જુદાઈ, સર્વેને સાથ દીઠાં.

આવો કહેતા કહેતા તો આંખો ભરાઈ આવી ,સાથે મન પણ ભરાઈ આવ્યું.
આજ તમને પણ મારા વ્હાલાઓની ઓળખાણ કરાવું..

આ મહોબ્બત ,એ ક્યારે કોને મળી જાય તે કહી શકાતું નથી ,
જેને મળે છે તેની માટે બહુ અઘરું બને છે તેને સાચવી રાખવાનું.

આ વિરહ,જેને પણ મળે છે તે નથી બોલી શકતું નથી ચુપ રહી શકતું
બહુ દર્દ આપે છે છતાં કોઈ સંપૂર્ણ પણે તેને છોડી શકતું નથી.

આ પ્રણય ,તેના અનેક રંગ,તોય તેને વ્હાલો એકજ નજદીકી કેરો રંગ.
આને પામનારા સાતમાં આસમાન સંગ ઉડતા રહે છે.

આ પ્રતીક્ષા ,સદાય શાંત રહેતી આ ક્યારેક બહુ આકરી લાગે છે,
જે આંખો સાથે તન મનને પણ થકવી નાખે છે.

આ મિલન ,જેના મેળાપમાં દુનિયાભરનું સુખ હાથવેત લાગે છે,
જ્યાં સમય પણ સર્વ હથિયાર હેઠાબે પળ રોકાતો લાગે છે.

આ જુદાઈ ,જે બહુ વસમી છે,આગ વિના સહુને પલપલ જલાવે છે.
આ દિવસો કેમેય નાં વીત્યા જાય ,કાળજાના કટકા કરતા જાય.

વર્ષો પહેલા સુકાઈ ગયેલા એ વૃક્ષના થડીયે આજ ફરી મહેફિલ જામી
એક પછી એક સહુ પોતપોતાના ગાણાં ગાવા બેઠાં

ચિમળાયેલા ફુલ જેવા એ દરેક નાં ફિક્કા હાસ્ય સંભળાતા રહ્યા.
ત્યાં હવા પણ ચિરાઈ જતા કાપડના ટુકડા જેવી થઈ અથડાતી રહી.

પણ મને બહુ સારું લાગ્યું, લાંબા સમય પછી એક હાશકારો જન્મી ગયો.
કદાચ આ વૃક્ષના પણ મારી સાથે આજ હાલ થયા હશે.

તેની જર્જરિત લાગતી એક ડાળીમાં લીલાશની લહેર દોડતી દેખાઈ ગઈ,
શું આમ બન્યું હશે કે મને હૈયા ધારણા આપવાની તેની આ ચાલ હશે?

અહી આટલી બધી વસ્તીમાં એક ટહુકાની તરસ હજુય યથાવત હતી
કારણ ગમેતે હશે ,અહી સહુ તરસ્યા હતા તે વાત સાચી ઠરી.

રેખા પટેલ(વિનોદિની)

 

દેશી-વિદેશી કલ્ચરમાં ગુંગળાતું બાળપણ

પ્રિય સખી શાલીની
તું કોન્વેન્ટ સ્કુલમાં પ્રિન્સિપાલ બની ગઇ છે એ વાત જાણીને મને ખૂબ જ આંનદ થયો એ બદલ મારા અભિનંદન.હું જાણતી હતી કે નાના બાળકોને સારી કેળવણી કેમ આપવી તે તું નાનપણ થી બહુ સારી રીતે જાણતી હતી ,કારણ તારા થી નાના ત્રણ ભાઈ બહેનોને તું બહુ સુંદર રીતે સારી નરશી વાતો સમજાવતી હતી  અને ત્યારેજ અમે સહુ તને હસતા હસતા કહેતા કે તું બહુ સારી ટીચર બની શકે તેમ છે . તું પ્રિન્સીપાલ બની છે તો થોડી મારા મનની વાત તને અહી જણાવું છુ.

અહીની શૈક્ષણિક વ્યવસ્થા બહુ સરળ હોય છે , નાનપણ થી આપણે ત્યાં બાળકો ઉપર જેમ ભણતરનો બોજ લાદી દેવાય છે તેમ અહી નથી હોતું. બાળકોને ભણતર સાથે તેમના આનંદનો પુરતો ખ્યાલ રખાય છે, જેથી દરેક બાળકને સ્કુલ જવું ગમે છે ,

હા કેટલાક બાળકો બહુ એકલમુડી હોય છે જેમની માટે અહી હોમ સ્કુલ જેવી વ્યવસ્થા પણ રખાય છે જ્યાં બાળકો માત્ર પરીક્ષા માટે જ સ્કુલ જતા હોય છે .
છતાં પણ ક્યારેક આપણા દેશી બાળકો કે બીજા દેશમાંથી આવતા બાળકો નો વિચાર આવે છે ત્યારે તેવા બાળકો માટે મનમાં અલગ લાગણીઓનો જન્મ થાય છે

હુ અમેરીકામાં રહુ છુ એટલે અમેરીકાની વાત કરૂ છુ. ક્યારેય વિચાર્યું છે આપણા ભારતિય  બાળકો જ્યારે અહીની સ્કૂલો કોલેજોમાં અમેરિકન ગોરાઓ કાળાઓ વચ્ચે ભણવા જાય છે ત્યારે તેમની મનોદશા કેવી હોય છે?
પારકા દેશમાં જ્યાં જીવનની શરૂવાત એકડ એકથી શરુ કરવાની હોય તેવા માતા પિતા માટે કમાણી કરાવી અતિ આવશ્યક હોય છે તેવા સમયમાં બાળકોને ના વિકાસ ઉપર ખાસ ઘ્યાન રખાતું નથી ,તેમાય દેશી માં બાપ ઘરમાં વધારે કરી ગુજરાતી બોલતા હોય છે આવી પરિસ્થિતિમાં બાળકોનો ઝુકાવ માતૃભાષા તરફ વધુ હોય છે અને આવા વખતે જ્યારે તેમને પ્રી સ્કુલમાં મુકવામાં આવે છે ત્યારે તેમની દશા દયાનીય બની જાય છે .  માં બાપ જ્યારે દીકરા દીકરીઓને અહીની સ્કુલમાં પહેલું પગથીયું ચડે છે ત્યારે જેટલા ખુશ હોય છે એટલા જ એના માબાપ ચિંતિત પણ હોય છે. કારણ  એ બાળકને પૂરું અંગ્રેજી બોલતા પણ આવડતું નથી હોતું  ત્યારે માં બાપને તેમની ચિંતા થાય તે સ્વાભાવિક છે.

આવા બાળકોને ક્યારેક તો બાળક બાથરૂમ જવું કે પાણી પીવું છે જેવા સામાન્ય શબ્દો પણ અંગ્રેજીમાં બોલી શકતા નથી.ત્યારે આવી સ્થિતિમાં જ્યાં બધા જ અમેરિકન બાળકો હોય ત્યાં આખો દિવસ તેમની વચ્ચે એક થઇને રહેવું તે બાળકો માટે ચેલેન્જ રૂપે હોય છે….અને નાના બાળકોનાં મન સ્વચ્છ હોય છે તે વાત સાચી,પરંતુ તે બાળકો પણ સમજી શકે  છે કે તેમની ભાષા બીજા કરતા અલગ છે.રંગ અને રહેણીકરણી બીજાઓ કરતા અલગ છે અને વધારામાં નાના બાળકોમાં નાની નાની વાતોને સમજવાની શક્તિ પણ ઓછી હોય છે. બીજા બાળકો કરતા અલગ પડતા આ ભારતિય બાળકોની અમેરીકન બાળકો વારેવારે મજાક ઉડાવતા હોય છે.તેમની સાથે દોસ્તી કરતા અચકાતા હોય છે.આવી પરિસ્થિતિમાં આ કાચી વયના બાળકોના માનસપટ ઉપર આ બધી વાતોની ઉલરી અસર નાં પડે એ જોવાનું અને સમજવાનું કામ બાળકના માબાપનુ બની જતું હોય છે .

આ બધું ટાળવા માટે બાળકને ગુજરાતી કે પોતાની માતૃભાષા સાથે સાથે અંગ્રેજીનું જરૂરી શિક્ષણ આપવું બેહદ જરૂરી બની જાય છે.બાળકના માં લધુતાગ્રંથીનાં ઉદભવે તેનું ખાસ ખ્યાલ રાખવો જરૂરી છે.

આ વાત આજે એટલા માટે યાદ આવી કે થોડા દિવસ પહેલા મારા શહેરમાં આવેલા સ્વામીનારાયણ નાં મંદિરમાં હું દર્શન કરવા ગઈ હતી ત્યાં ઇન્ડીયાથી નવા આવેલા એક બહેન સાથે મુલાકાત થઇ તેમને વાત વાતમાં જણાવ્યું કે તેમનો દસ વર્ષનો દીકરો જે દેશમાં ભણવામાં તેજસ્વી હતો અને કદી સ્કુલ જવામાં આનાકાની કરતો નહોતો તે રોજ સ્કુલમાં નાં જવાના જુદા જુદા બહાના શોધે છે અને બહુ કહેવામાં આવે તો રડવા બેસી જાય છે. પેલા બહેન બહુ પરેશાન હતા.

છેવટે મેં મારી દીકરીને તેમના દીકરા સાથે વાતો કરવા જણાવ્યું ,તો તેના જણાવ્યા પ્રમાણે સ્કુલમાં કોઈ તેની સાથે બોલાતું નથી તેને ફાબ કહી ચીડવતા હતા ,કારણ તેનું ઈંગ્લીસ અહીના બીજા છોકરાઓ જેવું નહોતું ઉચ્ચારણ સાવ અલગ પડતા હતા ,
એક દિવસ તો લંચમાં મળતા ચીકન નગેટસ તે ભૂલભૂલમાં ભજીયા સમજી ખાઈ ગયો હતો ,કારણ ઘરમાં બધા વેજીયેરીયન હોવાથી તેને અહી મળતા  ચીકન નગેટસ વિષે કોઈ જ્ઞાન નહોતું .ઘરે આવીને તેને વાત તેની મમ્મીને જણાવી ત્યારે તેની મમ્મી તેને બહુ લડ્યા હતા. હવે તેને સ્કુલમાં જતા પણ ડર લાગતો હતો
જ્યારે મારી દીકરીએ આ વાત મને જણાવી ત્યારે હું તેના બાળ માનસ ને સમજી શકી કે તેનાં મગજમાં શું દ્વંદ યુદ્ધ ચાલતું હશે.

શાલીની, અમેરીકા હોય કે ભારત હોય મોટે ભાગે પરિવારમાં  બાળકો ને આપણે આપણી પોતાની રીતભાત પ્રમાણેનો ઉછેર આપવા માગીએ છીએ તેથી તેમને નાનીમોટી દરેક વાતમાં ટોક્યા કરીએ છીએ.”જેમ કે આપણે અમેરિકન નથી”..”આપણાથી આ ના થાય તે ના થાય.”અમેરીકન જેવા બહુ ટુકા કપડા ના પહેરાય”..”વાળ ખરાબ થાય છે તેલ નાખો.” જેવી અનેક નાની મોટી ટકોર આપણા બાળકો ઉપર સતત ચાલુ રાખીએ છીએ.જ્યારે અમેરિકન બાળકો માટે આ બધું સહજ હોય છે.તેઓ ક્યારે પણ વાળમાં તેલ નથી નાખતા.અને મોટે ભાગે તેઓ પંરંપરાવાદી ના હોવાથી બાળક રોજિંદી ટકોરમાંથી બાળક મુકત રહી શકે છે.જ્યારે આપણ બાળકો આવી સ્થિતિમાં જુદા પડે છે.ઘરે માં બાપ સામે કશું કરી બોલી શકતા નથી અને બહાર જમાના સાથે તાલમેલ મિલાવી શકતા નથી..આપણે આપણા બાળકોને ભારતીય બનાવી રાખવાના મોહમાં ભૂલી જઈયે છીએ કે તેમને આ જમાના પ્રમાણે પગલા ભરતા શીખવું પણ બેહદ જરૂરી છે ,નહીતર આઘુનિક દોડમાં આજ  બાળકોની પાછળ રહી જવાની સંપૂર્ણ શક્યતાઓ રહેલી છે.

વિદેશમાં રહીને આપણા દેશને દેશની સંસ્કૃતિને કે વિશિષ્ટતા  કે સમૃદ્ધિ  ભૂલી જાઓ તેમ હું નથી કહેતી..પરંતુ બાળ માનશ સમજી તેમના ઉપર દબાણ રાખો તો જ તેનો અર્થ સરે છે.આથી જેવો દેશ તેવો વેશ અપનાવી બાળકોને સમજવા જોઈએ

શાલીની હું માનું છું પ્રથમ આપણે જ આપણી જાતને કેળવી જોઈએ.અને આપણા અમેરીકન બાળકોની તેમની અહીની જરૂરયાતને ધ્યાનમાં રાખીને એનો ઉછેર કરીએ.

રેખા પટેલ વિનોદીની
ડેલાવર (યુએસએ)

 

“અમારા જીવનમાં સદા તમારી છાયા રહે ” ” હેપ્પી ફાધર્સ ડે”

પાપા…આજે ફરી રોટલી બાળી નાખી ને?”એક દસ વર્ષના બાળકનો મીઠો છણકો સંભળાયો.

એ સાથે એક બીજો અવાજ કાને પડયો નાનકા તારે રોટલી બહુ ચાવવી ના પડે ને માટે પપ્પાએ વધુ ચડાવી આપી છે” આ બીજો અવાજ હતો તેર વર્ષના તનયનો.
આ દ્રશ્ય જોઇને બહારનાં ઓરડામાં મિત્ર જયેશ સાથે બેઠેલા વસંતની આંખના કિનારે બે મોતી જેવા બુંદ ચમકી ઉઠયા.

પત્નીના મૃત્યુ પછી વસંત એકલે હાથે બંને બાળકોને સાચવતો સવારે તૈયાર કરી સ્કુલે મોકલતો , ત્યાર બાદ પોતે દુકાને જવા તૈયાર થતો ,બજારમાં તેની કાપડની સારી કમાણી કરતી દુકાન હતી , બપોરે રસોઈ માટે એક બહેન આવતા તો તે બાબતે ખાસ ચિંતા નહોતી ,છતાય ક્યારેક તે બહેનને બહારગામ જવાનું થતું ત્યારે જેવી આવડે તેવી રસોઈ વસંત બાળકો માટે બનાવી દેતો. આમ છેલ્લા ચાર વર્ષથી આ ક્રમ ચાલતો હતો .

શરુ શરૂમાં બાળકો દરરોજ તેમની મા વિષે પૂછતાં ,’મમ્મા ભગવાનના ઘરે થી ક્યારે પાછી આવશે? મમ્મા વગર નથી ગમતું . પણ વસંત બાળકોની મમ્માને ક્યાંથી લાવી આપે….બાળકોનાં નિમાણા ચહેરા જોઇને વસંતનું હૈયું ક્યારેક ભારે થઇ જતુ અને ભગવાન પર બળાપ કાઢતો હતો …પછી ધીરે ધીરે બધાજ ટેવાઈ ગયા હતા.

“કુદરતનો નિયમ છે,જે વસ્તુ કે વ્યકિતની કમી હોય એને સમય જતા એ કમી સાથે લોકોને જીવતા શીખવી દે છે”.

પરંતુ આજના વાર્તાલાપે જયેશને વિચારતો કરી મુક્યો અને મિત્રતાના ભાવે તે બોલી ઉઠયો “ભાઈ ,યુવાનીમાં આમ કઈ જીવી શકાય? તું તો હજુ માંડ પિસ્તાલીસનો થયો છે ,આવી ઘીખતી જુવાનીમાં કઈ સ્ત્રી વિના જીવી શકાય?”

જયેશ વાત તારી સાચી છે તારી ભાભીના ટુંકી માંદગીમાં થયેલા સ્વર્ગવાસ પછી તેના વગર જીવવું બહુ અઘરું બની ગયું હતું ,સંસારરૂપી રથના બે પૈડાં પૈકી એકનું જમીનદોસ્ત થવું એટલે શું તે કોઈ મારા જેવો કમભાગી જ સમજી શકે ” .

“બસ તો ભાઈ આ એકલતા છોડી દે ,આ આ છેલ્લા ચાર -પાંચ વર્ષથી તને એકલતાના તાપમાં બળતો જોઉં છું, તારા સુખદુઃખમાં હું અને તારી ભાભી છીએ પણ તારું રસોડું અને તારો ઓરડો તો તારી ઘરવાળી સાચવી શકે ને ! તેમાય તારા નાના બે બાળકો તેમનો તો વિચાર કરી જો …” બહુ સમજાવતા જયેશ બોલ્યો.

“બસ આ નાના બે દીકરાઓનો ખ્યાલ જ મને તેમની નવી મા લાવતા રોકે છે, તું મારા બચપણનો મિત્ર હોવાને કારણે બધું જાણે છે , મેં મારી મા નાનપણમાં ગુમાવી દીધી હતી અને અમે નમાયા ભાઈ બહેનો ઉપર નવી મા નો બહુ કેર હતો. અમારા તો એટલા સદ્ભાગ્ય હતા કે દાદીમાં જીવતા હતા તેથી એમની વાત્સલ્યતા સદા અમારા ઉપર તપતા વગડે છાંયડો બની રહી….કારણ હું તો માનું છું કે પુરુષ એક સ્ત્રી આગળ કોઈ એક ક્ષણે નબળો જરૂર પડી જાય છે અને તેવા સમયે તેનું ઘ્યાન બાળકો તરફથી ભટકી જાય છે ” અને આ સમયે મા અને અપરમા વચ્ચેનો પડદો ઉચકાઈ જાય છે”.

“હવે જો આવનાર સ્ત્રી મારા બાળકોને નાં સાચવી શકે તેવી હોય તો તેમનું બાળપણ રોળાઈ જાય અને હું આવો કોઈ ખતરો તેમની માટે ઉભો કરવા નથી માંગતો . બાકી રહી એક સ્ત્રીની જરૂરીયાત એ તો સમય જતા આપોઆપ ઠરી જશે અને તેને ઠારવા મારી મધુનો સ્નેહ પરોક્ષ રીતે સતત મારી સાથે છે ” કહી વસંતે આખી વાતને હસતાં હસતાં બીડું કરી આટોપી લીધી”.

આમ જ દિવસ ,રાત અને વરસોનો વધારો થતો હતો, બે આંખનાં રતન જેવા પુત્રો સાથે વસંતની ઉંમરમાં વધારો થતો રહ્યો.
યુવાન દીકરાઓ ભણી ગણીને લાયક બનતા વસંતે તેમને ઘંઘાની આટીઘુંટી શીખવી દીધી અને આજ સુધી વેઢારેલો ભાર હળવો થાય તેવા આશય થી ઘીખતી દુકાનનો હવાલો દીકરાઓને સોંપી દીધો. દીકરાઓના સુખે સુખી પિતાએ બંનેને તેમની મરજી મુજબની કન્યા સાથે પરણાવી સંતોષનો શ્વાસ લીધો .

દીકરાઓની વહુઓને સાસરામાં પહેલાજ દિવસથી મળેલી આઝાદી માં માત્ર એક સસરો સોનાની થાળીમાં લોઢાનો મેખ જેવો લાગતો હતો. બરાબર પગ જામતા બંને પારકી દીકરીઓ આ બાપને પોતાના નાં ગણી શકી. હવે રોજ સવાર થી બંને ની કટકટ શરુ થી જતી ,પહેલા માત્ર બબળાટ કરતી પુત્રવધુઓ હવે ધીરેધીરે વસંતને સીધું ટોક્યા કરતી .

” પિતાજી આમ સવારના પહોરમાં અહી આંટા ના અમારો અમને કામ કરવામાં અડચણ આવે છે , સાવ નવરા હોવ છો તો આ બારી બારણાં ઝાપટી આપો તે તમારો સમય જાય અમને પણ રાહત રહે ,વળી ક્યારેક તો વસંતને સંભળાય તે રીતે પોતપોતાના વરને કહેતી ” શું બાકીની આખી જીંદગી અમારે સેવા કરવાની?” વસંતની આંખોમાં સુકાઈ ગયેલા આંસુ હવે ક્યારેક તગતગી જતા . રોજના કકરાટ થી બચવા અને પોતાની ગૃહસ્થી સાચવી રાખવાના લોભમાં દીકરાઓ પણ આંખ આડા કાન રાખી દુકાને ચાલ્યા જતા .
દુકાને તો દીકરાઓને હવે જરૂર નથી, બહુ કર્યું હવે તમે લહેર કરો કહી કહી વસંતને આવવાની નાં પાડી હતી અહી ઘરમાં આ બે પુત્રવધુઓ ની પ્રાયવસી માં ખલેલ પડતો હતો તો પ્રશ્ન હતો કે વસંત જાય ક્યા ? અને પોતાની ઉમરના દોસ્તો હજુ પણ પોતપોતાની ગૃહસ્થીની પળોજણમાં વ્યસ્ત હતા .

તે વિચારતો “કાશ એક દીકરી હોત તો સારું હતું કે ક્યારેક બાપની લાગણીઓને સમજી શકી હોય .આ દીકરાઓ તો પરણ્યા પછી લાડીના પ્યારા બની ગયા છે ”
માંડ સાઈઠે પહોચેલો વસંત હજુ પણ મજબુત અને યુવાન લાગતો હતો.. એક દિવસ પુત્રવધુએ સોંપેલા કામ બારી બારણા ઝાપટતા તેની નજર સામેની અધખુલ્લી બારી તરફ પડી જેમાંથી એક રૂપાળો વયસ્ક ચહેરો આંખોમાં દુઃખ ની છાયા ભરી તેને તાકી રહ્યો હતો . વસંતને થોડી શરમ આવી ગઈ કે આમ બૈરાઓનાં કામ કરતા કોઈ તેને જોઈ રહ્યું છે.

પણ હવે આ રોજનું થઇ ગયું હતું ,લાગણી ભૂખ્યો અને સાવ નવરો પડેલો વસંત પણ આ ચહેરાને દિવસ આખો ક્યાંકને ક્યાંક શોધી લેતો ,તે હતી સામે ઘેર રહેવા આવેલી નેહાની વિધવા મમ્મી, જે લગ્ન પછી દસ વર્ષમાં વિધવાનો ભૂરો સાડલો ઓઢી આજ દિવસ સુધી મનોમન સીઝાતી રહી હતી . હવે પાછલી ઉમરમાં બહુ સંકોચ સાથે એક માત્ર દીકરીના ઘરે રહવા આવી હતી .

વસંતને આમ કામ કરતા જોઈ તે બહુ સંકોચ અને દુઃખ અનુભવતી હતી. કારણ દીકરી પાસે થી એણે વસંતની આખી જનમ કુંડળી જાણી લીધી હતી , “એક સ્ત્રીને પાછલી જીંદગીમાં એકલા રહેવાનું એટલું તકલીફ ભર્યું નથી હોતું જેટલું એક પુરુષ માટે હોય છે” તેનું આ જાગતું ઉદાહર તે જોઈ રહી હતી . “બે યુવાન દીકરાઓનો પિતા અને આ હાલતમાં ?” શારદાનો જીવ કકળી ઉઠતો હતો.

ધીરેધીરે બે સમદુખિયા સ્મિત થી લઇ “જય શ્રી કૃષ્ણ” અને “કેમ છો? સારું છે” સુધી આવી ગયા હતા , હવે બંનેને એકબીજા માટે માંન અને લાગણી હતી તે દેખાઈ આવતી હતી . ક્યારેક શારદાની તબિયત ખરાબ હોવાના કારણે તેઓ એકબીજાને જોતા નહિ તો વસંતને ચિંતા થઈ આવતી , અને આવા વખતે પાડોસીના ઘરે બહાર થી કેમ છે નેહા બેટા કહી ડોકિયું પણ કરી આવતો. છતાં પણ સમાજના મજબુત દાયરા બંનેની જીભે તાળાં લગાવી ચાવી પોતાની પાસે રાખી બેઠાં હતા.

વસંતનો જુનો દોસ્ત જયેશ આ બધી બનતી ઘટનાઓનો એક માત્ર સાક્ષી હતો , તે દોસ્તની સ્થિતિ અને મનોવ્યથા બરાબર સમજતો હતો ,જે મિત્ર બે દીકરાઓને ગળે વળગાડી જુવાની પચાવી ગયો હતો તે આજે પાછલી અવસ્થામાં એકલો બની લાગણી ભૂખ્યો બન્યો હતો.. અને કદાચ સામા પક્ષે શારદાબેન ની પણ આજ હાલત હતી.

બહુ કોઠાસૂઝ ઘરાવતો જયેશ એકવાર સમય જોઈ નેહા અને તેના હસબન્ડને મળ્યો .દીકરી જમાઈ ભણેલા અને સમજુ હતા ,તેઓ મા ની મનોવેદના અને એકલતાને બરાબર સમજી ગયા હતા.
હવે જયેશની નજર વસંતના બે દીકરાઓ ઉપર ઠરી હતી , એકવાર દુકાને જઈ આડી તેડી વાતમાં તેમના પિતાએ વેઠેલા દુઃખ અને સંતાપને કહી બતાવ્યો ,અને તે પણ સમજાવ્યું કે આજે તો તેઓ બંને તેમના સંસારમાં સુખી છે પણ હવે એકલા પડેલા પિતાનું શું ?

બીજો એક પ્રશ્ન તેમને પૂછ્યો “શું તે દિવસના કમસે કમ બે કલાક પિતાને આપી શકશે ? ”
જવાબમાં દીકરાઓની નીચી આંખ જોઈ જયેશે ,જેમ નેહાને સમજાવી હતી તે આખી વાત આ બંને ભાઈઓના મગજમાં ઉતારી દીધી.

બસ જયેશ તેનું કામ કરી આગળ વધી ગયો. હવે જવાબદારી હતી વસંતના બે દીકરાઓની. બહારના દેશોની નકલમાં હવે ઇન્ડીયામાં પણ ફાધર્સ ડે , મધર્સ ડે ઉજવવા લાગ્યા છે તેનો ફાયદો માતાપિતાને અચૂક થાય છે.

બરાબર ફાધર્સ ડે ની વહેલી સવારે મોટો દીકરો તનય અને નાનો જય બહાર ડાઈનીંગ ટેબલ ઉપર તેના પપ્પાની રાહ જોતા બેઠા હતા. તેમની બહાર આવતા બંને બોલ્યા ” પપ્પા આજે આપણે સામે રહેતા નેહાબેન તેમના પરિવાર સાથે આપણા ઘરે ચાય પીવા આવે છે. નેહા તેના પરિવાર સાથે આવતી દેખાઈ . બધાએ સાથે ચાય નાસ્તો કર્યા પછી તનયે ઉભા થઇ “પપ્પા લો તમારી ભેટ” કહી એક કાગળ ખિસ્સામાંથી બહાર કાઢયો અને વસંતભાઈના હાથમાં પકડાવ્યો જેમાં લખ્યું હતું

” વસંતભાઈ (પપ્પા )અને શારદા મા ” “અમારા જીવનમાં સદા તમારી છાયા રહે “, પછી નીચે લખ્યું હતું “હેપ્પી ફાધર્સ ડે ”
વસંતભાઈ આ બધું અવાચક બની જોઈ રહ્યા હતા . તેમણે વારાફરતી બધા તરફ નજર કરી તો શારદાબેન સાથે બધાની આંખોમાં મુક સંમતી સાથે હોઠો ઉપર મંદ મુશ્કાન તરતી હતી.

જયેશભાઈ હસતા ત્યાં આવી ચડયા ” અલ્યા વસંત તે તો ભારે કરી તારા જેવી “ફાધર્સ ડે” ની ભેટ તો ભાગ્યેજ કોઈ પુત્રો પિતાને આપી શકે ”

વસંતભાઈ જયેશભાઈના ગળે વળગી આજે વર્ષો પછી ખુલ્લા મને રડી પડયા પણ આજે સહુ કોઈ જાણતા હતાકે આ ખુશીના આંસુ નીતરતા હતા.

રેખા વિનોદ પટેલ. ડેલાવર (યુએસએ)

 

પ્રેમ અને સમજદારી

પ્રાચીને માથે વાજ્રાધાત થયો હતો ,આજની રાત તેની માટે બહુ ભારે હતી. બહાર આભમાં ચમકતો ચન્દ્ર પણ તેને કોઈ કાળે શીતળતા આપતો નહોતો , “અશાંત મનને શાંત વાતાવરણ વધુ એકલતા આપી જાય છે”

આટલી વ્યગ્રતા તો ત્યારે પણ નહોતી જ્યારે તેને મા પાપા સામે બળવો પોકારી એક મુસલમાન યુવક સાથે પ્રેમલગ્ન કરવાનો નિર્ણય મુક્યો હતો , જીદ અને તટસ્થતા સાથે એણે ઈમરાનની સાથે લગ્ન કરવાની વાત મૂકી હતી સાથે એ પણ જણાવ્યું હતું કે તેઓ ખુશી થી મંજુરી નહિ આપે તો પણ તે લગ્ન તેની સાથેજ કરશે.

પાપાએ માથા ઉપર હેતાળ હાથ ફેરવતા ઘણું સમજાવી હતી કે ” તે ઈમરાનને એક વર્ષથી જાણે છે તેની માટે આટલું મોટું પગલું ભરીને તે મુર્ખામી કરી રહી છે , હિંદુ અને મુસલમાન બંને નો ઘર્મ અલગ છે અને વધારામાં તેમની રહેણીકરણી થી માંડી બધીજ આદતોથી એક બીજાથી વિરુદ્ધ છે આજે પ્રેમના જોશમાં બધી એક લાગતી બાબતો થોડાજ સમયમાં અલગ હોવાની અનુભૂતિ કરાવશે ત્યારે એકમેકને અનુકુળ થવામાં ,સહેજ ઊંચનીચ થતા પ્રેમનો નાજુક સબંધ ઝાકળ બિંદુની માફળ સરી જશે ” .

માએ રોકકળ કરી ધાક ધમકી થી સમજાવવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો પણ પ્રેમનું ભૂત પ્રાચીને ટસથી મસ થવા દેતું નહોતું .તેની માટે ઇમરાન સાથે લગ્ન તેજ તેનું સ્વપ્ન હતું જેને એ ગમે તે રીતે પરિપૂર્ણ કરવા માગતી હતી.

છેવટે આગલી રાત્રે બંને પ્રેમી પંખીડા એ સમાજના દાયરાઓ ને તોડી ભાગી જવાની નિર્ણય લીધો હતો , માં પાપાનું એકનું એક સંતાન હોવાના કારણે ઘણા લાડકોડથી ઉછરી હતી આથી તેના હાથમાં હંમેશા રોકડ રકમ બીજાઓ કરતા વધુ રહેતી અને પોતાના અંગત દાગીના પણ પાસેજ હતા ,ઇમરાન ખાસ કઈ કમાતો નહોતો આથી તેના કહેવા મુજબ આ બધું તેમને આર્થિક સંકડામણ માં કામ લાગશે વિચારી એક નાની એટેચી તૈયાર કરી પ્રાચીએ તેના ઓરડામાં અલગ સંતાડી રાખી હતી.

જીદ્દી હોવા છતાં પ્રાચીનું મન એક દીકરીનું મન હતું , વ્હાલસોયા માં બાપને આમ અંધારામાં રાખીને છોડી જતા મન કચવાતું હતું આથી એક વાર મનભરીને મા પાપાને જોઈ લેવા તે એમના રૂમ તરફ ચાલી.એરડાની બહાર પહોચતા અંદરના વાર્તાલાપે તેને ચમકાવી દીધી….

” શીલા હુ કહુ છુ જીદ છોડી દે , પ્રાચીને તેના મનગમતા યુવક સાથે પરણવાની છૂટ આપી દે ” પાપા બોલતા હતા.

” પ્રાચીના પાપા આ જીદ નથી પણ દીકરીના ભવિષ્યની ચિંતા છે ,હું તેને દુખી જોવા નથી માગતી ,તે મારા પેટે નથી જન્મી પણ છે તો મારી દીકરીને! મારા ખાલી ખોળે ઉછરી છે , તેની નશોમાં ભલે આપણું લોહી નથી પણ તેની પાછળ આપણુ જ નામ છે તેના હૈયામાં આપણો જ વાસ છે ” રડતા રડતા શીલા બોલાતી હતી.

” શીલા તું જાણે છે કે પ્રાચીની રગોમાં મારા મુસલમાન મિત્ર અહમદ નું લોહી છે ,પ્રાચી દસ દિવસની હતીને એક અકસ્માતમાં અહમદ અને ભાભીજાન મૃત્યુ પામ્યા હતા અને કોઈ સગાવહાલા પાસે નાં હોવાથી તેની દીકરીને આપણી કરી આપણે રાખી લીધી , તો બસ હવે તેને એક મુસલમાન યુવક સાથે પરણતા નાં રોકવી જોઈએ તેમ તને નથી લાગતું ?”

તમારી વાત સાચી છે પણ આ યુવક તેને લાયક નથી ,વધારામાં કઈ પણ કમાતો નથી અને ખાસ તો પ્રાચી હિંદુ સંસ્કારો થી ઉછરેલી યુવતી છે તેને લગ્ન પછી નું ધર્મપરિવર્તન બહુ આકરું થઇ પડશે હું કોઈ કાલે મારી દીકરીને દુઃખી નહિ જોઈ શકું “.

પ્રાચીના પગ નીચે થી ધરતી ખસી ગઈ તે ત્વરાથી ઓરડામાં પાછી આવી ગઈ ,કેટલીય ક્ષણો તે કશુજ વિચારી નાં શકી .તેને સમજાતું નહોતું કે તે તે માં પાપાનું સંતાન નથી જાણી દુઃખી થાય કે મુસલમાન છે જાણી ખુશ થાય …….
હવે તો સમાજના કોઈ દાયરા તેનાં પ્રેમની વચમાં આવી શકે તેમ નહોતા . કેટલીય વાર સુધી તે આંખો મીંચીને પડી રહી ,છેવટે એક નિર્ણય તેની રડતી આંખોમાં ચમકારો ભરી ગયો.

તેણે ઉભા થઇ ભરેલી એટેચી ખાલી કરીને બધું યથાવત ગોઠવી દીધું અને સવારના પહોરમાં જાણે કઈ નાં બન્યું હોય તેમ માં પાપા સાથે ચાય નાસ્તા ઉપર એક વાત મૂકી ” મા મારી માટે સારા યુવકની શોધ કરવાની જવાબદારી તમારી છે પણ શર્ત એટલી છે કે મને પાપા જેવો પ્રેમાળ જોઈએ કહેતા પાપાના ગળે વળગી પડી .

રેખા વિનોદ પટેલ , ડેલાવર (યુએસએ )

 

“વાત અમેરિકન હોમલેસ પિપલની”

પ્રિય મુક્તાકાકી

આજે કોણ જાણે તમારી યાદ આવી ગઇ એટલે તમને પત્ર લખવા બેસી ગઇ.એનું ખાસ કારણ એ છે કે હું નાની હતી ત્યારે તમારી સાથે મંદિરે આવતી ત્યારે મંદિરની બહાર બેઠેલા ભિખારીઓને તમે છુટા પૈસા આપતા ત્યારે હું હમેશાં એમ કહેતી કે,”કાકી,તમારા જેવા લોકો પૈસા આપે છે એટલે આ લોકો કશું કામ કરતાં નથી અને ભીખ માંગવાની આદી બની જાય છે.
ત્યારે તમે મને સમજાવતા કે,”દીકરા આપણને ભગવાને ઘણું આપ્યું છે તો બીજાને થોડું આપવાથી તે ઓછું નહી થઇ જાય.”કાકી,તમારી વાત સાચી પણ મફતમાં મળતી વસ્તુ કે સુખ માણસને આળસુ બનાવી દે છે તે વાત સાવ સાચી છે.હું આજે પણ જરૂરીયાતને આપવામાં માનું છું અને કામચોરોને કશું નહી આપવાનો નિયમ આજે પણ પાળું છું.

હું જ્યાં ગ્રોસરી લેવા જાઉં છું તે સ્ટોરની બહાર ટ્રાફિક લાઈટ ઉપર એક સાઈઠની આજુઆજુ ઉભેલો એક અમેરિકન માણસ કાયમ “હોમલેસ ,આઈ નીડ મની ફોર ફૂડ” લખેલું પુઠાનું બોર્ડ હાથમાં પકડીને ઉભો રહે છે.ત્યા જતા આવતા તેના દયામણા ચહેરા અને લખાણને જોઈ એક બે ડોલર આપતા જતા હોય છે.ક્યારેક છુટ્ટા પૈસા હોય તો હું પણ આપી દેતી.

એક વખત મારા હસબન્ડ મારી સાથે હતા અને તે દિવસે બહુ ઠંડી હતી.પેલો માણસ ઠંડીમાં થરથરતો લાલ થઇ ગયેલો ભીખ માટે આમ તેમ દરેક કાર પાસેથી પસાર થતો હતો તે જોઈ મેં પર્સમાંથી ડોલર બહાર કાઢયો.મને આમ કરતી જોઈ મારા હસબંડ બોલ્યા,”નેહા….,તું જાણે છે આ માણસ આપણા લીકર સ્ટોરનો રોજનો કસ્ટમર છે.સવાર સાંજ એને ભીખમાં મળતા ડોલરથી તે ભરપેટ ખાવાનું નથી ખાતો પણ ભરપેટ દારૂ પીવે છે.”એમની વાત સાભળતા ભીખ આપવા જતો મારો હાથ રોકાઈ ગયો.

“મુકતા કાકી ,મને ક્યારેક લાગે છે આપણેજ સામે ચાલી આવા લોકોને ભીખ માગવા પ્રોત્સાહન આપી રહ્યા છીએ.

કાકી,તમે જાણો છો કે,દુનિયાભરનાં લોકોને અમેરીકાનું ઘેલું છે.કારણકે અમેરીકા એટલે સપનાઓનો દેશ.જ્યારે આવી ટેગલાઇન ધરાવનારા દેશમાં “હોમલેસ” એટલે “ઘરવિહોણા”  શબ્દ સાભળીયે ત્યારે આપણી વિચારોમાં ખળભળાટ મચી જાય છે.સુધરેલો સમાજ હંમેશા ગરીબ કે પછાત દેશોમાં રહેલા આવા ધરવિહોણાં ભિખારીઓની વાત કરવામાં આગળ રહ્યો છે  જ્યારે પણ ગરીબીની વાત આવે છે ત્યારે દરેક સુઘરેલા દેશ અને ત્યાના સુધરેલા સમાજના લોકોના નાકના ટેરવા ચડી જાય છે,પણ અંદર ખાને જુઓ તો દરેક સમાજ અને દેશમાં આવા ભીખારીઓ ઠેર ઠેર જીવા મળી આવે છે.

પરદેશમાંથી હિંદુસ્તાનમાં આવતા આપણા જ દેશી ભાઇઓ  રસ્તા ઉપર ભીખ માંગતા ભિખારીઓને જોઈને નાકનું ટીચકુ ચડાવે છે અને આ બાબતની ટીકા કરતા જોવા મળે છે.પરતું પરદેશમાં આવા ભિખારીઓને એક સુધરેલું અને મજાનું નામ ” હોમલેસ ” આપી આખી વાત સંકેલી દેવાઇ છે.

અહીયાંનાં શીયાળાની ઠંડી હાડગાળી નાખે એવી કાતિલ હોય છે.એવા સમયે આ હોમલેશ લોકો જાણીજોઇને નાના મોટા ગુના કરી જેલમાં પણ પોતાના રહેવાની વ્યવસ્થા કરી લેતા અચકાતા નથી.કેટલીક વખત જોવા મળે કે જેલમાંથી પરત ફરેલા આવા હોમલેસ ભીખારીઓ પહેલા કરતા શરીરે વધુ શસક્ત દેખાતા હોય છે.બહાર ખુલ્લી હવામાં જ્યારે ખાવાના સાંસા પડતા હોય ત્યારે અહીની જેલમાં બે ટાઈમ સારું ખાવાનું અને રહેવાનું મળે.ઉપરાંત અહીની જેલોમાં સામાન્ય ગુનાઓ કરેલા કેદીઓને માટે રમત ગમત અને જીમની પણ વ્યવસ્થા મળતી હોય છે આથી થોડા દીવસ માટે તેમને ખાઈ પીને તેઓ તગડા બની જાય છે.

કાકી જોકે ઘર વિનાના માણસોની સ્થિતિ શીયાળા માં ખરેખર દયાનીય બની જતી હોય છે. કાતિલ ઠંડી આખાય અમેરિકામાં તેમા ખાસ કરીને ઈસ્ટ કોસ્ટને થીજાવી દેતી હોય છે.આવી પરિસ્થિતિમાં અહીયા વસતા હોમલેસ માણસો દિવસ આખો તો જેમતેમ રખડીને કે ભીખ માગીને વિતાવે છે અને ભીખમાં મળેલા ડોલરથી બર્ગર ને એકાદ પેગ  સસ્તી બ્રાંડીનો ચડાવી પૂરો કરી લતા હોય છે.પરંતુ રાત્રીનો કપરો કાળા એમના માટે અસહ્ય બની જાય છે.

આ વાત સાચી ,છતાં પણ ક્યારેક વિચાર આવે છે કે આવા લોકો આટલી ઠંડીના કે ગરમીમાં જે રીતે ભીખ માગે છે તેને બદલે કામ માગતા હોય તો શું ખોટું?
મારા ઘરથી થોડે દુર કોલેજ કેમ્પસ આવેલું છે ,ત્યાંથી હું ગમેતે સમયે પસાર થાઉં દરેક સમયે એક યંગ કપલ રસ્તાની સાઈડ ઉપર ઉભું રહેલું જોવા મળે છે, જેમાં સ્ત્રી હશે માંડ પચ્ચીસ ની આસપાસ અને પુરુષ હશે પાંત્રીસ ની આજુબાજુ નો જે હોમલેસ નું પાટિયું લઈને ફરતા જોવા મળે છે ,ત્યારે સવાલ થાય છે કે શું આજ તેમની જીંદગી બની ગઈ છે ?
આ જિંદગી તેમને જાતે પસંદ કરી છે બાકી કામ કરનાંરને અહી પણ બહુ કામ મળી રહેતું હોય છે

ગમે તેમ હોત પણ આ બાબતે અહીની ગવર્મેન્ટ આપણી ભારતની સરકાર કરતા ઉદારવાદી બની હોમલેસ લોકો  માટે કઈક કરવા પ્રયત્નશીલ રહેતી હોય છે.
અમેરિકા સમૃદ્ધ દેશ છે તેમાં જરાય અતિસયોક્તી નથી.અહીની લાઇફ સ્ટાઈલ સુરુચિ પૂર્વકની છે.અહીની ગવર્મેન્ટ પોતાની નાણાકીય તાકાત કરતા વધુ ડોલર ખર્ચીને ગરીબી રેખા નીચે જીવતા લોકોને તેમની જિંદગીભર મદદ કરે છે.

આપણે ત્યાં કહેવત છે કે,”ગામ હોય ત્યાં ઉકરડો હોય”.તો સુધરેલા દેશમાં પણ ગામ અને નગર તો હોય જ છે.બસ આપણે એજ વાતનો ખ્યાલ રાખવો જોઈએ કે જે તે સમાજમાં વકરતો ઉકરડો હોય તેને રોકવામાં મદદ કરવી જોઈએ નહિ કે તેમાં વધારો થાય તેવું કરવું જોઈએ ,હું માનું છું દયા કરવા દાન કરતા કામ આપો  … કાકી,આજે પણ કહું છુ કે આવા લોકોને ભીખ નહિ પણ કામ આપવું જોઈએ તેવું હંમેશા મારું માનવું રહ્યું છે ”

રેખા પટેલ(વિનોદિની)
યુ.એસ.એ-ડેલાવર

 

કિક મેળવવા નશાખોરી?

ડૉ.મણિયાર સાહેબ

સાહેબ,અમે નાના હતાં ત્યારથી જોતા આવ્યા છીએ કે આપણા ગામમાં જે લોકો નશાનાં રવાડે ચડી ગયા હતા એવા લોકોને તમે નશાથી મુક્ત કરવાનાં તમારા અભિયાન આજે યાદ આવી ગયુ .
તમે જાણો છો કે “ડ્રગ્સ” આજે આ શબ્દ પણ માત્ર અમેરિકા જ નહિ આખી દુનિયા માટે સરદર્દ બની ગયો છે.એક અહેવાલ પ્રમાણે ૨૦૧૦મા અમેરિકામાં ચાલીસ હજાર લોકોએ પોતાની જાન ગુમાવ્યા હોવાનો છે.ડ્રગ્સની ખરાબ આદતના કારણે વિશ્વમાં કેટલા લોકો મોતને ભેટે છે.

કાલે મારી દીકરી રીનાને હું સ્કુલમાં મુકવા ગઈ ત્યારે એક ખરાબ સમાચાર સાંભળવા મળ્યા કે મારી દીકરી જે પ્રાઈવેટ સ્કુલમાં ભણે છે તેજ સ્કુલના એક ટીચરનો સોળ વર્ષનો ડ્રગ્સના ઓવર ડોઝના કારણે મૃત્યુ પામ્યો હતો , તે દિવસે સાંજે સ્કુલમાં ભરાએલી એસેમ્બલી માં જ્યારે આ ઘટનાનું વર્ણન કરવા માં આવ્યું ત્યારે બધાની આંખમાં આંસુ હતા ,તે ટીચરનો દીકરો તેજ સ્કુલના અગિયારમાં ઘોરણમાં ભણતો હતો અને સ્કુલની બાસ્કેટબોલ ની ટીમનો સહુથી આશાસ્પદ ખેલાડી હતો ,દોસ્તો સાથે પાર્ટીના મુડમાં આવેલા તે યુવાને પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો હતો .

આજે સવાર થી તેના માતા પિતા માટે જીવ દુઃખતો હતો ,આ નાના નાના બાળકોનું ભાવી જોઈ થોડી ગભરામણ થવા લાગી ,બસ તમને આ પત્ર લખવા બેસી ગઈ છું કે જેથી મન થોડું હલકું થાય .

આજે અમેરિકામાં યુવાનોનો સૌથી મોટો શત્રુ ડ્રગ છે.આજકાલનાં યુવાનો બહુ જલ્દી હતાશા અનુભવે છે.એનું મુખ્ય કારણ અમેરિકા અને અન્ય પશ્ર્મિના દેશોમાં તૂટતી જતી કુટુંબપ્રથા મહદઅંશે જવાબદાર છે.આ પરિસ્થિતિની અસર માતા અને પિતાની હુંફ વિનાનાં કુમળા મગજના બાળકો અને યુવાનો ઉપર પડે છે.અને આવા યુવાનો સહેલાઈથી ડ્રગ્સનાં નશા તરફ વળી જાય છે.આજકાલના યુવાનો માત્ર આનંદ અને મોજના કારણે કે પોતાની શ્રીમંતાય નો દેખાડૉ કરવામાં વિકએન્ડમાં યોજાતી ડિસ્કો પાર્ટીઓ અને રેવપાર્ટીમાં અવનવા ડ્રગ્સનાં નશો કરે છે..અને ધીરે ધીરે આ નશાનાં આદી બની જાય છે.

કેટલાક લોકો જીવનની કડવી વાસ્તવિકતા સામે લડવાને બદલે.એનાથી દુર ભાગે છે.અને તે માટે પહેલો સહારો નશામાં શોધે છે.આજે જ્યારે માનસિક તાણ, ચિંતા અને હતાશા જેવી તકલીફો વધે છે ત્યારે સાથે સાથે વ્યસનોનું પ્રમાણ બફામ પણે વધી રહ્યું છે.અમેરિકા જેવા વિકસિત દેશોમાં હ્રદયરોગ પછી માનસિક રોગોનું સ્થાન આવે છે!આવા લોકો જલદી ડિપ્રેશન અનુભવે છે.અહી મોટાભાગે મા-બાપ હંમેશા બીઝી રહેતા હોવાથી બાળકો અને યુવાનોને જરૂરી કૌટુબિક હૂંફ અને ટેકો, મળતો નથી અને માનસિક અસલામતી અનુભવે છે અને ધીરેધીરે નશાના બંધાણી બનતા જાય છે .

અહીના ડ્રગ ડીલરો આ વાત બહુ સારી રીતે જાણે સમજે છે માટે તેઓ સહુ પહેલા તેમના ટાર્ગેટ તરીકે આવા બાળકોને સ્કુલ અને કોલેજનાં પોતાના શિકાર બનાવે છે.અહીં ડ્રગ્સની હેરફેરમાં નાના બાળકોનો વધુ ઉપયોગ થાય છે.કારણકે ઓછા પૈસે તેઓ સરળતાથી ડ્રગ્સ ની આપલે કરી શકે છે.પોકેટ ખર્ચી માટે જરૂરી ડોલર મેળવવા આવા બાળકો યુવાનો વિચારતા નથી કે તેઓ ડ્રગ્સ નહિ પણ અમેરિકાનું ભાવી વેચી રહ્યા છે.
ડ્રગ્સની હેરાફેરી કરનારા લોકોની એક ખાસ અને સાંકેતિક સંજ્ઞા કે ભાષા હોય છે.દીવાલો ઉપર ચિત્ર કરેલા હોય જેને “ગ્રીફીટી” કહે છે.આ નશો કરનાર તે સમયે પોતાનું બધુ દુઃખ અને વાસ્તવિકતા ભૂલી જાય છે.પોતાની અલગ સ્વપ્ન સૃષ્ટીમાં પહોચી જાય છે અને જેવી નશાની અસર ઓછી થયા ત્યારે પહેલા કરતા વધુ હતાશા અનુભવે છે અને ફરી ફરી આ ડ્રગ્સ લેવા લલચાય છે આરીતે તેના બંધાણી બની જાય છે.આવા લોકોને જોઇને મણિયાર સાહેબ તમારૂં નશા મુક્ત કરવાનું અભિયાન યાદ આવી જાય છે. તમે પણ ઘરે ઘરે જઈ લોકોને દારૂના નશા માંથી છોડાવવા સમજાવતા અને જરૂરી શિક્ષણ આપતા હતા ,ત્યારે માત્ર આ કાર્ય અમે સારું છે કહી બિરદાવતા પરતું આજે તમારું એ નશા મુક્તિ અભિયાન સામે મારું મસ્તક ઝુકી જાય છે અને તમે અમારા ગુરુ હતા નું ગૌરવ પણ થાય છે

આપણા દેશની વાત કરીએ તો ભારતની યુવાપેઢી પણ નશાની બંધાણી બની રહી છે, નશીલા પદાર્થોના વ્યસનનું દૂષણ મેગા સીટીથી માંડી નાનાં નાનાં ગામડાંઓ સુધી પહોચી ગયુ છે…. ભારત નું ભાવી પણ દિવસે દિવસે નશામાં ઘેરાતું જાય છે.મોટા શહેરો અને નાનાં નગરોમાં આ પ્રકારના નશાઓનો વ્યાપાર ખુલ્લેઆમ ચાલે છે.

આપણે જો આપણી સંસ્કૃતિ અને નૈતિકતાને ભૂલી બીજાની દેખા દેખી ખોટા રવાડે ચડીએ તો બીજા સમક્ષ આંગળી ચીંધવાનો આપણને કોઈ અધિકાર નથી.અમેરિકા હોય ,બ્રીટન હોય કે ભારત.ડ્રગ્સ એક માથાભારે નશો છે જે આજના યુવાધનને શક્તિવીહીન કરી રહ્યું છે. હજુ આપની પાસે સમય છે જો સમય રહેતા આંખો ખુલ્લી રાખી આ બાબતે ચોક્કસ પગલા લેવામાં આવે તો ઘણું સુધારી શકાય તેમ છે .
-રેખા વિનોદ પટેલ (વિનોદિની )
ડેલાવર (યુ.એસ.એ)